آزمایش های پزشکی, چکاپ, سلامت جسم

ظرفیت کل اتصال آهن

ظرفیت اتصال کل آهن (TIBC) یک آزمایش خون است که برای بررسی مقدار آهن در خون بکار برده می شود. آهن از طریق خون متصل به پروتئینی انتقال دهنده خاصی به نام ترانسفرین منتقل می شود. در واقع این آزمایش به پزشک شما کمک می‌کند تا متوجه شود که این پروتئین چقدر می‌تواند آهن را در خون جابجا کند.

ترانسفرین پروتئین اصلی خون است که به آهن متصل شده و آن را در سراسر بدن حمل می کند. آزمایش ترانسفرین به طور مستقیم سطح خون را اندازه گیری می کند. از طرف دیگر، ترانسفرین ممکن است به طور غیر مستقیم اندازه گیری شود. به طوری که سطح آن به عنوان مقدار آهنی که قادر به اتصال است بیان شود. این ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC) نامیده می شود. با لیما طب همراه باشید.

ظرفیت کل اتصال آهن

آهن یک ماده مغذی ضروری است که در کنار سایر عملکردها، برای تولید گلبول های قرمز سالم (RBC) ضروری است. اهن بخش مهمی از هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول های قرمز است که اکسیژن را در ریه ها متصل می کند و با گردش خون به سایر قسمت های بدن، اکسیژن آزاد می کند. بدن نمی تواند آهن تولید کند و باید آن را از غذاهایی که می خوریم یا از مکمل ها جذب کند.

به طور معمول، آهن توسط ترانسفرین که توسط کبد تولید می شود به سراسر بدن منتقل می شود. در افراد سالم، بیشتر آهن در هموگلوبین موجود در RBC گنجانده می شود. باقیمانده به صورت فریتین یا هموسیدرین در بافت‌ها ذخیره می‌شود و مقادیر کمی اضافی برای اهداف دیگر (مثلاً برای تولید پروتئین‌های دیگر مانند میوگلوبین و برخی آنزیم‌ها) استفاده می‌شود.

تست ترانسفرین، TIBC، UIBC و اشباع ترانسفرین به همراه سایر آزمایشات آهن با اندازه گیری چندین ماده در خون به ارزیابی میزان آهن در بدن کمک می کند. این آزمایشات اغلب به طور همزمان سفارش می شوند و نتایج با هم تفسیر می شوند تا به تشخیص و یا نظارت بر کمبود آهن یا اضافه بار آهن کمک کنند.

ظرفیت کل اتصال آهن

آزمایش آهن سرم – مقدار کل آهن موجود در قسمت مایع خون را که تقریباً تمام آن به ترانسفرین متصل است، اندازه گیری می کند.

آزمایش ترانسفرین – به طور مستقیم سطح ترانسفرین را در خون اندازه گیری می کند. سطح آن به عملکرد کبد و وضعیت تغذیه فرد بستگی دارد. ترانسفرین پروتئینی است که ممکن است در طی هر فرآیند التهابی کاهش یابد و به عنوان یک واکنش دهنده فاز حاد منفی نامیده می شود.

TIBC (ظرفیت اتصال کل آهن) – مقدار کل آهنی را که می تواند توسط پروتئین های موجود در خون متصل شود را اندازه گیری می کند. از آنجایی که ترانسفرین پروتئین اولیه اتصال به آهن است، آزمایش TIBC اندازه گیری غیرمستقیم خوبی برای در دسترس بودن ترانسفرین است – مقدار ترانسفرینی که برای اتصال به آهن در دسترس است.

UIBC (ظرفیت اتصال غیر اشباع آهن) – این آزمایش ظرفیت ذخیره ترانسفرین را تعیین می کند، یعنی بخشی از ترانسفرین که هنوز با آهن اشباع نشده است.

اشباع ترانسفرین – تقسیم غلظت آهن بر TIBC تخمینی از تعداد محل های اتصال آهن ترانسفرین اشغال می کند. به این حالت اشباع ترانسفرین می گویند. در شرایط عادی، ترانسفرین به طور معمول یک سوم اشباع از آهن است. این بدان معناست که حدود دو سوم ظرفیت آن در ذخیره نگهداری می شود.

فریتین – سطح فریتین را اندازه گیری می کند، پروتئینی که تقریباً همه سلول ها در پاسخ به افزایش آهن ساخته اند. سطح فریتین منعکس کننده کل آهن بدن است. در صورت کمبود آهن کم و در صورت وجود آهن اضافی در بدن بالا خواهد بود. زمانی که سطح آهن برای رفع نیازهای بدن کافی نباشد، سطح آهن خون کاهش می یابد و ذخایر آهن کاهش می یابد. این ممکن است به این دلیل رخ دهد:

  1. در دوران بارداری یا کودکی یا به دلیل شرایطی که باعث از دست دادن خون مزمن می شود (مثلاً زخم معده، سرطان روده بزرگ) نیاز به آهن افزایش می یابد.
  2. آهن کافی مصرف نمی شود (غذاها یا مکمل ها).
  3. بدن قادر به جذب آهن از غذاهایی که در شرایطی مانند بیماری سلیاک مصرف می شود، نیست.

سطوح ناکافی آهن در گردش و ذخیره شده ممکن است در نهایت منجر به کم خونی فقر آهن (کاهش هموگلوبین و هماتوکریت، گلبول های قرمز کوچکتر و کم رنگ تر) شود. در مرحله اولیه کمبود آهن، معمولاً هیچ اثر فیزیکی مشاهده نمی شود و مقدار آهن ذخیره شده ممکن است به میزان قابل توجهی قبل از بروز هر گونه علائم یا علائم کمبود آهن کاهش یابد. اگر فردی سالم باشد و کم خونی در یک دوره زمانی طولانی ایجاد شود، علائم ممکن است قبل از کاهش هموگلوبین خون به زیر حد طبیعی ظاهر نشود. با این حال، با پیشرفت کمبود آهن، علائم در نهایت ظاهر می شوند. شایع ترین علائم کم خونی شامل خستگی، ضعف، سرگیجه، سردرد و رنگ پریدگی پوست است.

برعکس، آهن بیش از حد می تواند برای بدن سمی باشد. ذخیره آهن و سطح فریتین زمانی افزایش می یابد که آهن بیشتری نسبت به نیاز بدن جذب شود. جذب بیش از حد آهن در طول زمان می تواند منجر به تجمع تدریجی ترکیبات آهن در اندام ها شود و در نهایت ممکن است باعث اختلال در عملکرد و از کار افتادن آنها شود. نمونه ای از این بیماری هموکروماتوز است، یک بیماری ژنتیکی نادر که در آن بدن آهن بیش از حد جذب می کند و حتی در یک رژیم غذایی معمولی می سازد. علاوه بر این، زمانی که فرد به طور مکرر تحت تزریق خون قرار می گیرد، اضافه بار آهن ممکن است رخ دهد.

آزمایش خون TIBC برای چه مواردی استفاده می شود؟

آزمایش ظرفیت اتصال آهن کامل (TIBC) توانایی خون را برای چسبیدن به آهن و انتقال آن در سراسر بدن اندازه گیری می کند. مشابه آزمایش ترانسفرین است. اگر به کم خونی فقر آهن (کمبود آهن در خون) مبتلا هستید، سطح آهن شما پایین اما TIBC شما بالا خواهد بود.

نحوه انجام آزمایش و اقدامات لازم قبل از انجام ازمایش

برای این تست به نمونه خون نیاز است که بایستی ۸ ساعت قبل از انجام ازمایش ناشتا باشید. از طرفی نیز بایستی توجه داشت که برخی از داروها روی نتایج این ازمایش تاثیر منفی دارند، عبارتند از:

  1. هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)
  2. قرص های ضد بارداری
  3. کلرامفنیکل
  4. فلوراید

چرا بایستی آزمایش خون TIBC بدهیم؟

  1. اگر دارای علائم کم خونی هستید.
  2. اگر دارای علائم کم خونی ناشی از فقر آهن هستید.

محدوده مقدار نرمال ازمایش (TIBC):

  • آهن: ۶۰ تا ۱۷۰ میکروگرم در دسی لیتر (mcg/dL) یا ۷۴/۱۰ تا ۴۳/۳۰ میکرومول در لیتر (Micromol/L)
  • : TIBC 240 تا ۴۵۰ میکروگرم در دسی لیتر یا ۹۶/۴۲ تا ۵۵/۸۰ میکرومول در لیتر
  • اشباع ترانسفرین: ۲۰ تا ۵۰ درصد

نتایج غیرعادی ازمایش (TIBC) به چه معناست؟

زمانی که ذخایر آهن بدن کم باشد، TIBC معمولاً بالاتر از حد طبیعی است. این می تواند با:

  1. نارسایی کمبود آهن
  2. بارداری

TIBC کمتر از حد معمول ممکن است به این معنی باشد:

  1. کم خونی ناشی از تخریب سریع گلبول های قرمز (کم خونی همولیتیک)
  2. سطح پروتئین کمتر از حد طبیعی در خون (هیپوپروتئینمی)
  3. التهاب
  4. بیماری های کبدی مانند سیروز
  5. سوء تغذیه
  6. کاهش گلبول های قرمز از روده که ویتامین B12 را به خوبی جذب نمی کند (کم خونی خطرناک)
  7. کم خونی داسی شکل

سایر خطرات مرتبط با خونگیری بسیار نادر هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  1. خونریزی بیش از حد
  2. غش یا احساس سبکی سر
  3. سوراخ های متعدد برای تعیین محل رگ ها
  4. هماتوم (جمع شدن خون در زیر پوست)
  5. عفونت (هر زمان که پوست شکسته شود یک خطر خفیف)

چگونه TIBC پایین را درمان می کنیم؟

یک متخصص پزشکی با استفاده از ترکیبی از آزمایش‌ها، که ممکن است شامل شمارش کامل خون، آزمایش آهن سرم، آزمایش ترانسفرین و آزمایش TIBC باشد، اشباع آهن پایین را تشخیص می‌دهد. درمان اشباع کم آهن معمولاً شامل رژیم غذایی غنی از آهن، مکمل های آهن و آهن دارویی است.

چرا بدن نمی تواند آهن را جذب کند؟

شرایطی مانند بیماری سلیاک، کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون می توانند جذب آهن را برای روده های شما سخت تر کنند. جراحی هایی مانند بای پس معده که بخشی از روده شما را برمی دارد و داروهایی که برای کاهش اسید معده استفاده می شوند نیز می توانند بر توانایی بدن برای جذب آهن تأثیر بگذارند.

چگونه می توانم ظرفیت اتصال آهن خود را به طور طبیعی افزایش دهم؟

خوردن بیشتر غذاهای غنی از آهن، مانند گوشت بدون چربی، آجیل، لوبیا، عدس، سبزیجات با برگ تیره، و غلات صبحانه غنی شده. مصرف انواع منابع آهن هِم و غیرهِم. از جمله غذاهای غنی از ویتامین C در وعده های غذایی مانند مرکبات، فلفل، گوجه فرنگی و کلم بروکلی. در کل تغذیه سالم تاثیر زیادی در این موضوع دارد. که نقش مهمی در سلامت جسم دارند.

چرا کمبود آهن باعث TIBC می شود؟

در شرایط کمبود آهن، مقدار نسبی ترانسفرین در مقایسه با میزان آهن افزایش می‌یابد و بنابراین مقادیر TIBC بالا می‌رود. برعکس در حالت‌های پر بار آهن در بدن اتفاق می‌افتد. مقدار ترانسفرین آزاد در خون کاهش می یابد و در نتیجه مقادیر TIBC کم می شود.

TIBC و کم خونی بیماری مزمن چیست؟

ظرفیت اتصال کل آهن (TIBC) در کمبود آهن زیاد است که منعکس کننده تولید ترانسفرین بیشتر برای افزایش اتصال آهن است. TIBC در کم خونی التهاب مزمن کم یا طبیعی است.

فرم درخواست خدمات

"*" indicates required fields

نام و نام‌ خانوادگی*

author-avatar

دکتر عبدالحسین ناصری

وی از اساتید برجسته دانشگاه علوم پزشکی ایران بوده و ده ها پروژه پژوهشی دانشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی ایران با راهنمایی و نظارت ایشان صورت پذیرفته، دکتر ناصری از سال 1370 بعنوان هیئت علمی در دانشگاه مشغول به خدمت بوده و همچنین از سال 1373 تاکنون مدیریت آزمایشگاه بیمارستان های متعددی را عهده دار بودند، ایشان از سال 1396 تاکنون مدیرت آزمایشگاه بیمارستان های حضرت فاطمه (س) و شهید مطهری تهران را بر عهده دارند. از سری نگارش های دکتر میتوان به کتب "دقیق ترین روش تشخیص استافیلوکوکوس اورئوس" ، "بررسی چشمه ها و آب های گرم معدنی ایران" و ... اشاره کرد، لازم به ذکر است که نگارش "طرح جامع گردشگری سلامت کل کشور" نیز جز دستاورد های ایشان بوده است. Wikipedia.org isid.research.ac.ir irimc.org majlis.ir

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *