کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (Hypothyroidism) زمانی است که غده تیروئید هورمون های تیروئید کافی برای پاسخگویی به نیازهای بدن شما را تولید نمی کند. تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل در جلوی گردن شما است. هورمون های تیروئید نحوه استفاده بدن از انرژی را کنترل می کنند، بنابراین تقریبا بر هر عضو بدن شما تاثیر می گذارندبرای مثال حتی نحوه ضربان قلب شمارا کنترل میکند . تولید نشدن هورمون های تیروئید کافی در بدن بسیاری از عملکردهای بدن شما را کند می کند.
تیروئید چیست؟
فهرست عناوین صفحه:
غده تیروئید یک عضو کوچک پروانه ای شکل در جلوی گردن است که نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد. متابولیسم به تمام فرآیند های شیمیایی گفته می شود که در بدن رخ می دهند از جمله تبدیل غذا به انرژی، رشد و ترمیم سلول ها. هورمون های تیروئید T3 و T4 که توسط این غده تولید می شوند، بر روی تقریبا تمام سلول های بدن تاثیر می گذارند و سرعت متابولیسم را تنظیم می کنند.
عملکرد صحیح غده تیروئید برای حفظ سلامتی ضروری است. اختلال در عملکرد این غده می تواند منجر به بیماری های تیروئیدی مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید شود. کم کاری تیروئید زمانی رخ می دهد که غده تیروئید هورمون کافی تولید نکند و پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید هورمون بیش از حد تولید کند.
هر دو حالت می توانند علائم متنوعی ایجاد کنند که شامل خستگی، تغییر وزن، مشکلات قلبی، مشکلات پوستی و مو، اختلالات عادت ماهانه و مشکلات روانی می شود. تشخیص و درمان بیماری های تیروئیدی توسط پزشک انجام می شود. آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون های تیروئید، روش اصلی تشخیص این بیماری ها است.
کم کاری تیروئید چیست و جه علائمی دارد؟
کم کاری تیروئید بیماری شایع است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند. هورمون های تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند. هنگامی که این هورمون ها به اندازه کافی در بدن وجود نداشته باشند بسیاری از فرآیند های بدن کند می شوند.
علائم کم کاری تیروئید به تدریج و به آرامی بروز می کنند و ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشند. برخی از شایع ترین علائم این بیماری عبارتند از:
خستگی و ضعف
خستگی و احساس ضعف یکی از اولین و بارزترین علائم کم کاری تیروئید است. افراد مبتلا به این بیماری اغلب احساس خستگی مفرط می کنند و حتی با استراحت کافی نیز انرژی خود را به دست نمی آورند.
افزایش وزن
کاهش متابولیسم بدن باعث می شود که کالری ها به جای سوزاندن به چربی تبدیل شوند. در نتیجه افراد مبتلا به کم کاری تیروئید اغلب شاهد افزایش وزن هستند.
حساسیت به سرما
افراد مبتلا به کم کاری تیروئید اغلب احساس سرما می کنند حتی در محیط های گرم. این به دلیل کاهش متابولیسم و تولید گرما در بدن است.
یبوست
کند شدن فعالیت دستگاه گوارش یکی دیگر از علائم شایع کم کاری تیروئید است.
پوست خشک و موهای شکننده
کاهش تولید چربی توسط پوست و کاهش رشد مو از دیگر علائم این بیماری هستند.
تغییرات در قاعدگی
در زنان کم کاری تیروئید می تواند باعث نامنظمی قاعدگی، خونریزی شدید یا کاهش میل جنسی شود.
افسردگی و اختلالات خلقی
کاهش سطح هورمون های تیروئید می تواند بر خلق و خو تاثیر گذاشته و باعث افسردگی، اضطراب و کاهش تمرکز شود.
آیا کم کاری تیروئید خطرناک است؟
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نکند. اگرچه این بیماری معمولا با درمان دارویی قابل کنترل است، اما در صورت عدم درمان یا درمان نادرست می تواند عوارض جدی و حتی خطرناکی را به همراه داشته باشد.
کم کاری تیروئید می تواند بر بسیاری از سیستم های بدن تاثیر بگذارد. یکی از مهم ترین عوارض این بیماری مشکلات قلبی عروقی است. کاهش سطح هورمون های تیروئید می تواند باعث افزایش کلسترول بد، افزایش فشار خون و در نتیجه افزایش خطر بیماری های قلبی مانند حمله قلبی و سکته مغزی شود.
علاوه بر مشکلات قلبی کم کاری تیروئید می تواند بر سیستم عصبی نیز تاثیر بگذارد. کاهش هوشیاری، کندی ذهنی، افسردگی، اختلالات حافظه و حتی کما از جمله عوارض عصبی این بیماری هستند. همچنین کم کاری تیروئید می تواند بر سیستم عضلانی اسکلتی تاثیر گذاشته و باعث درد مفاصل، ضعف عضلانی و افزایش حساسیت به سرما شود.
در موارد شدید و عدم درمان، کم کاری تیروئید می تواند به یک وضعیت اورژانسی به نام کما میکسدما منجر شود. کما میکسدما یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که با کاهش شدید دمای بدن، کاهش فشار خون، کاهش ضربان قلب و اختلالات هوشیاری همراه است.
کم کاری تیروئید چند باشد خطرناک است؟
شدت بیماری کم کاری تیروئید در افراد مختلف متفاوت است و می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. اما سوالی که اغلب مطرح می شود این است که کم کاری تیروئید از چه زمانی خطرناک می شود؟ پاسخ دقیق به این سوال به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، مدت زمان ابتلا به بیماری، شدت کم کاری تیروئید و وجود سایر بیماری های زمینه ای بستگی دارد.
سطح هورمون محرک تیروئید TSH که در آزمایش خون اندازه گیری می شود، مهم ترین شاخص برای تشخیص کم کاری تیروئید است. به طور معمول سطح TSH بالاتر از ۴.۵ نشان دهنده کم کاری تیروئید است. اما این عدد به تنهایی نمی تواند خطر بیماری را تعیین کند.
مضرات کم کاری تیروئید
یکی از مهم ترین مضرات کم کاری تیروئید تاثیر آن بر قلب است. کاهش هورمون های تیروئید می تواند به افزایش کلسترول بد، افزایش فشار خون و در نتیجه افزایش خطر بیماری های قلبی مانند حمله قلبی و سکته مغزی منجر شود. همچنین، ضربان قلب در کم کاری تیروئید کند شده و می تواند به نارسایی قلبی منجر شود.
سیستم عصبی نیز تحت تاثیر کم کاری تیروئید قرار می گیرد. کاهش هوشیاری، کند ذهنی، افسردگی، اختلالات حافظه و در موارد شدید کما از جمله عوارض عصبی این بیماری هستند. همچنین کم کاری تیروئید می تواند بر سیستم عضلانی اسکلتی تاثیر گذاشته و باعث درد مفاصل ضعف عضلانی و افزایش حساسیت به سرما شود.
زنان مبتلا به کم کاری تیروئید بیشتر در معرض خطر ناباروری، سقط جنین و اختلالات قاعدگی قرار دارند. همچنین این بیماری می تواند بر رشد و نمو کودکان تاثیر گذاشته و باعث کوتاهی قد و اختلالات ذهنی شود.
کم کاری تیروئید همچنین می تواند بر پوست و مو تاثیر بگذارد. خشکی پوست، موهای شکننده و ریزش مو از جمله علائم پوستی این بیماری هستند. علاوه بر این، کم کاری تیروئید می تواند باعث یبوست، افزایش وزن و تورم صورت و پلک ها شود.
علائم کم کاری تیروئید در زنان
کم کاری تیروئید در زنان شایع تر است و می تواند علائم بسیاری را ایجاد کند. علائم کم کاری تیروئید در زنان ممکن است به آرامی بروز کنند و در ابتدا به راحتی قابل تشخیص نباشند.
یکی از شایع ترین علائم کم کاری تیروئید در زنان خستگی مفرط است. حتی با استراحت کافی، زنان مبتلا به کم کاری تیروئید احساس خستگی و بی حالی می کنند. افزایش وزن بدون دلیل مشخص از دیگر علائم رایج این بیماری است. کاهش متابولیسم بدن باعث می شود کالری ها به چربی تبدیل شوند.
حساسیت به سرما از دیگر علائم مشخص کم کاری تیروئید است. زنان مبتلا به این بیماری حتی در محیط های گرم نیز احساس سرما می کنند. خشکی پوست و موهای شکننده از علائم دیگر این بیماری در زنان هستند. تغییرات در قاعدگی نیز از علائم مهم کم کاری تیروئید در زنان است. نامنظمی قاعدگی، خونریزی شدید یا کاهش شدت خونریزی قاعدگی از جمله این تغییرات هستند.
علاوه بر علائم فیزیکی کم کاری تیروئید می تواند بر خلق و خو نیز تاثیر بگذارد. افسردگی، اضطراب، کاهش تمرکز و کاهش میل جنسی از جمله مشکلات روانی هستند که ممکن است در زنان مبتلا به کم کاری تیروئید مشاهده شود.
برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟
اگرچه داروهای تجویزی نقش اصلی را در درمان کم کاری تیروئید دارند اما تغذیه مناسب نیز می تواند به بهبود عملکرد تیروئید و کاهش علائم کمک شایانی کند.
- ید یکی از مواد معدنی ضروری برای تولید هورمون های تیروئید است. غذاهای دریایی مانند ماهی و میگو منابع غنی از ید هستند. همچنین نمک یددار نیز می تواند به تامین نیاز بدن به ید کمک کند.
- سلنیوم یک آنتی اکسیدان قوی است که به فعال شدن هورمون های تیروئید کمک می کند. آجیل برزیلی، ماهی تن، تخم مرغ و گوشت قرمز از منابع غنی سلنیوم هستند.
- ویتامین D، روی، آهن و ویتامین های گروه B نیز برای سلامت تیروئید اهمیت دارند. غذاهایی مانند ماهی های چرب، تخم مرغ، گوشت قرمز، آجیل ها، حبوبات و سبزیجات برگ سبز تیره، منابع خوبی از این مواد مغذی هستند.
- فیبر موجود در میوه ها، سبزیجات و غلات کامل به بهبود عملکرد روده و کاهش التهاب کمک می کند. همچنین فیبر می تواند به کنترل قند خون و کاهش وزن کمک کند که هر دو برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مفید هستند.
- التهاب مزمن می تواند بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی بگذارد. بنابراین مصرف غذاهای ضد التهاب مانند میوه ها، سبزیجات، آووکادو، زنجبیل و چای سبز می تواند مفید باشد.
میوه های مضر برای کم کاری تیروئید
اگرچه میوه ها به طور کلی برای سلامتی مفید هستند اما در مورد افراد مبتلا به کم کاری تیروئید برخی از آن ها باید با احتیاط مصرف شوند. این به دلیل وجود موادی در برخی میوه ها است که ممکن است با عملکرد تیروئید تداخل داشته باشند.
برخی میوه ها حاوی موادی به نام گواتروژن هستند. این مواد می توانند تولید هورمون های تیروئید را مختل کرده و جذب ید را کاهش دهند. ید عنصری ضروری برای تولید هورمون های تیروئید است. بنابراین مصرف زیاد میوه هایی با میزان بالای گواتروژن می تواند برای افرادی که کم کاری تیروئید دارند مضر باشد.
- کلم بروکلی، گل کلم، کلم پیچ و سایر اعضای خانواده کلم حاوی مقادیر قابل توجهی گواتروژن هستند.
- شلیل نیز حاوی گواتروژن است و مصرف زیاد آن می تواند بر عملکرد تیروئید تاثیر بگذارد.
- اگرچه توت فرنگی سرشار از آنتی اکسیدان بوده اما حاوی مقادیر کمی گواتروژن نیزاست.
کم کاری تیروئید چقدر شایع است؟
۲۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان مبتلا به یکی از مشکلات مربوط به کم کاری تیروئید و یا پر کاری تیروئید هستند همچنین زنان ۵تا ۸ برابر بیشتر از مردان به عارضه تیروئید مبتلا میشوند .
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کم کاری تیروئید هستند؟
زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به کم کاری تیروئید هستند. این بیماری همچنین در افراد مسن تر از ۶۰.۱ سال شایع تر است
در صورت ابتلا به موارد زیر خطر ابتلا به کم کاری تیروئید بیشتر میشود
- فرد قبلاً مشکل تیروئید مانند گواتر داشته باشد
- فرد برای اصلاح مشکل تیروئید، جراحی یا ید رادیواکتیو داشته است
- شخص تحت پرتودرمانی در ناحیه تیروئید، گردن یا قفسه سینه قرار گرفته باشد
- دارای سابقه بیماری تیروئید خانوادگی باشد
- در ۶ ماه گذشته باردار بودندباشد
- ترنر،( یک اختلال ژنتیکی که زنان را تحت تاثیر قرار می دهد)
- بیماری سلیاک
- سندرم شوگرن ، (بیماری که باعث خشکی چشم و دهان می شود)
- کم خونی خطرناک ،( یک بیماری ناشی از کمبود ویتامین B12)
- دیابت نوع ۱ یا نوع ۲
- آرتریت روماتوئید ، (یک بیماری خود ایمنی که مفاصل را تحت تاثیر قرار می دهد)
- لوپوس ، (یک وضعیت التهابی مزمن خود ایمنی)
آیا کم کاری تیروئید در بارداری مشکل ساز است؟
در صورت عدم درمان کم کاری تیروئید میتواند در دوران بارداری مادر و جنین را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، داروهای تیروئید می توانند به پیشگیری از مشکلات کمک کنند و مصرف آنها در دوران بارداری بی خطر است. بسیاری از زنانی که داروهای هورمون تیروئید مصرف می‌کنند در دوران بارداری به دوز بالاتری نیاز دارند، بنابراین اگر متوجه شدید باردار هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید می تواند منجر به کلسترول بالا شود. اگر کلسترول بالا دارید، باید آزمایش کم کاری تیروئید بدهید. به ندرت، کم کاری تیروئید شدید درمان نشده ممکن است منجر به کما میکسدم، شکل شدید کم کاری تیروئید شود که در آن عملکرد بدن تا حد تهدید کننده زندگی کند می شود. کما میکسدما نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
علائم کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید علائم زیادی دارد که می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از علائم رایج کم کاری تیروئید عبارتند از
- خستگی
- افزایش وزن
- عدم تحمل سرما
- درد مفاصل و عضلات
- پوست خشک یا موهای خشک و نازک
- پریود نامنظم
- مشکلات بارداری
- کاهش ضربان قلب
- افسردگی
از آنجایی که کم کاری تیروئید به کندی ایجاد می شود، ممکن است تا ماه ها یا حتی سال ها متوجه علائم بیماری نشوید.
بسیاری از این علائم، به ویژه خستگی و افزایش وزن، رایج هستند و لزوماً به این معنی نیست که شما مشکل تیروئید دارید.
علت کم کاری تیروئید چیست؟
علت کم کاری تیروئید چیست؟کم کاری تیروئید دلایل مختلفی دارد، از جمله:
- بیماری هاشیموتو
- تیروئیدیت یا التهاب تیروئید
- کم کاری مادرزادی تیروئید
- برداشتن قسمتی یا تمام تیروئید با جراحی
- پرتودرمانی تیروئید
- مصرف برخی از داروها
- مصرف کم یا زیاد ید
- اختلالات غده هیپوفیز
- بیماری هاشیموتو
بیماری هاشیموتو، یک اختلال خود ایمنی است همچنین شایع ترین علت کم کاری تیروئید هایشیموتو است. با این بیماری، سیستم ایمنی بدن شما به غده تیروئید حمله می کند. تیروئید ملتهب می شود و نمی تواند به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید کند.
- تیروئیدیت
تیروئیدیت همان التهاب غده تیروئید شما است که باعث می شود هورمون تیروئید ذخیره شده از غده تیروئید شما نشت کند.در این حالت در ابتدا، نشت تیروئید سطح هورمون تیروئید خون شما را افزایش می دهد و منجر به تیروتوکسیکوز یا همان پر کاری تیروئید می شود،همان وضعیتی که در آن سطح هورمون تیروئید بسیار بالا میرود. پر کاری تیروئید ممکن است برای چندین ماه ادامه یابد. پس از آن، تیروئید شما ممکن است کم کار شود و با گذشت زمان، این وضعیت دائمی شود و نیاز به جایگزینی هورمون تیروئید داشته باشد.
سه نوع تیروئیدیت می تواند باعث تیروتوکسیکوز و به دنبال آن کم کاری تیروئید شود
- تیروئیدیت حاد شامل یک تیروئید ملتهب و بزرگ شده است.
- تیروئیدیت پس از زایمان .
- تیروئیدیت خاموش بدون درد است، حتی اگر تیروئید شما بزرگ شده باشد. پزشک در تشخیص اولیه فکر می کنند که احتمالاً یک بیماری خود ایمنی است.
- کم کاری مادرزادی تیروئید
برخی از نوزادان با تیروئیدی به دنیا می آیند که به طور کامل رشد نکرده یا به درستی کار نمی کند. در صورت عدم درمان، کم کاری تیروئید مادرزادی می تواند منجر به ناتوانی ذهنی و نارسایی رشد شود (زمانی که کودک آنطور که انتظار می رود رشد نمی کند). درمان زودهنگام می تواند از این مشکلات جلوگیری کند. به همین دلیل بهتر است آزمایشات نوزاد خود را به تیم مجرب نمونه گیری از نوزاد لیماطب در ابتدای تولد فرزند دلبندتان بسپارید تا از مشکلات رشد آن جلوگیری شود .
- برداشتن قسمتی یا تمام تیروئید با جراحی
وقتی توسط جراحی بخشی از تیروئید شمارا برمی دارند، قسمت باقی مانده ممکن است مقادیر طبیعی هورمون تیروئید تولید کند. امادر برخی از افراد که این جراحی را انجام می دهند ممکن است دچار کم کاری تیروئید شوند. و همچنین برداشتن کل تیروئید همیشه منجر به کم کاری دائمی تیروئید می شود. علت برداششتن بخشی از تیروئید یا تمام آن در زیر امده است
جراحی به علت پرکاری تیروئید
جراحی به علت پرکاری تیروئید- گواتر بزرگ
- ندول های تیروئید، که تومورهای غیر سرطانی یا توده هایی در تیروئید هستند که می توانند هورمون تیروئید بیش از حد تولید کنند.
- سرطان های کوچک تیروئید۵. پرتودرمانی تیروئید
ید رادیواکتیو، یک درمان رایج برای پرکاری تیروئید است که به تدریج سلول های تیروئید را از بین می برد. اگر درمان با ید رادیواکتیو دریافت کنید، احتمالاً در نهایت به کم کاری تیروئید مبتلا خواهید شد. پزشکان همچنین افرادی که سرطان سر یا گردن دارند را با پرتودرمانی درمان می‌کنند، که اگر در درمان گنجانده شود میتواند به تیروئید آسیب برساند.
- داروها
برخی از داروها می توانند با تولید هورمون تیروئید تداخل داشته باشند و منجر به کم کاری تیروئید شوند
- داروهای قلب
- داروهای اختلال دوقطبی
- داروهای سرطان
به‌ویژه چندین داروی سرطان که اخیراً تولید شده‌اند، می‌توانند به طور مستقیم بر تیروئید تأثیر بگذارند یا به طور غیرمستقیم با آسیب به غده هیپوفیز بر آن تأثیر بگذارند.
چگونه پزشکان کم کاری تیروئید را تشخیص می دهند؟
آزمایش خون تشخیص کم کاری تیروئید را تایید میکند برای تشخیص کم کاری تیروئید و بررسی تیروئید خود میتوانید با انجام دادن پنل تیروئید لیما طب اطلاعات مفیدی در مورد سلامتی تیروئید خود به دست آورید.
از آنجایی که کم کاری تیروئید می تواند باعث مشکلات باروری شود، زنانی که برای باردار شدن مشکل دارند اغلب برای مشکلات تیروئید آزمایش می شوند و در پکیج قبل از بارداری پنل تیروئید نیز بررسی میشود
[gravityform id="7" title="true"]