آزمایش هموگلوبین (HbA1c) میزان قند خون (گلوکز) متصل به هموگلوبین را اندازه گیری می کند. هموگلوبین بخشی از گلبولهای قرمز خون است که اکسیژن را از ریهها به بقیه بدن میرساند. این یک آزمایش خون به خوبی نشان می دهد که چگونه دیابت کنترل می شود. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با این آزمایش و رنج نرمال آن با لیماطب همراه باشید.
آزمایش هموگلوبین (HbA1c) چیست؟
فهرست عناوین صفحه:
آزمایش هموگلوبین (HbA1c) میزان گلوکز خون متصل به هموگلوبین را اندازه گیری می کند. هموگلوبین بخشی از گلبولهای قرمز خون است که اکسیژن را از ریهها به بقیه بدن میرساند. آزمایش HbA1c نشان می دهد که میانگین گلوکز متصل به هموگلوبین در سه ماه گذشته چقدر بوده است. زیرا طول عمر گلبول قرمز سه ماه است. اگر سطح HbA1c شما بالا باشد، ممکن است نشانه دیابت باشد، یک بیماری مزمن که می تواند باعث برخی از بیماری مانند بیماری قلبی، بیماری کلیوی و آسیب عصبی شود. نام های دیگر: HbA1c، A1c، گلیکوهموگلوبین، هموگلوبین گلیکوزیله
هموگلوبین a1c چیست؟
هموگلوبین a1c، یک آزمایش خون مهم است که برای بررسی کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت و همچنین برای تشخیص دیابت استفاده می شود. این آزمایش میزان متوسط قند خون فرد را در طول دو تا سه ماه گذشته نشان می دهد.
هموگلوبین، پروتئینی است که در گلبول های قرمز خون وجود دارد و وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارد. وقتی قند خون بالا باشد، مقداری از این قند به هموگلوبین چسبیده و هموگلوبین A1C را تشکیل می دهد. هر چقدر میزان قند خون بالا باشد میزان هموگلوبین A1C نیز بیشتر خواهد بود.
آزمایش هموگلوبین A1c چه چیزی را اندازه گیری می کند؟
این آزمایش سطح متوسط قند خون (که به آن گلوکز خون نیز گفته می شود) را در طی ۳ ماه گذشته اندازه گیری می کند و از آن برای تشخیص و مدیریت دیابت استفاده می شود.
رنج نرمال آزمایش hba1c
میزان نرمال هموگلوبین در آزمایش خون چقدر است؟ آزمایش HbA1c یکی از مهم ترین آزمایش ها برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت و همچنین برای تشخیص این بیماری است. همانطور که گفته شد این آزمایش میزان متوسط قند خون فرد را در طول دو تا سه ماه گذشته نشان می دهد. اما رنج نرمال این آزمایش چقدر است؟ رنج نرمال HbA1c برای افراد مختلف ممکن است کمی متفاوت باشد، اما به طور کلی مقادیر زیر به عنوان رنج نرمال آن در نظر گرفته می شوند.
- در افراد سالم کمتر از ۵.۷ درصد
- پیش دیابت بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد
- دیابت بیشتر از ۶.۵ درصد
البته این اعداد ممکن است بسته به سن، شرایط سلامتی فرد و سایر عوامل کمی متفاوت باشد. پزشک شما با توجه به شرایط خاص شما، بهترین رنج هدف برای HbA1c را تعیین می کند.
آیا سطح بالای A1c به معنای دیابت است؟
شاید. اگر هنگام انجام آزمایش هیچ علامتی از دیابت نداشته باشید، پزشک شما آزمایش A1c مجدد را برای تایید نتیجه تجویز خواهد کرد. همچنین، چندین وضعیت سلامتی و عوامل دیگر می توانند دقت آزمایش A1c را کاهش دهند و ممکن است نتایج کاذب بالا یا پایین را ایجاد کنند. پزشک شما باید این عوامل را هنگام ارزیابی نتیجه آزمایش A1c در نظر بگیرد.
اگر هموگلوبین شما پایین باشد چه اتفاقی می افتد؟
از عوارض پایین بودن سطح هموگلوبین می توان به این اشاره کرد که سطوح پایین هموگلوبین مانع از رساندن کافی اکسیژن به بافت ها می شود. در نتیجه، احساس خستگی و ضعف می کنید و بدنتان نمیتواند به درستی عمل کند.
اگر هموگلوبین شما بالا باشد چه اتفاقی می افتد؟
عوارض بالا بودن هموگلوبین می تواند شامل غلیظ شدن خون شما باشد. این موضوع مانع از جریان آسان خون می شود و به این معنی است که ارگان ها نمی توانند به مقدار کافی اکسیژن دریافت کنند. شما ممکن است دچار سردرد، سرگیجه، دید مبهم یا دوگانه، خارش و لخته های خونی شوید.
چگونه میزان A1c را کاهش دهیم؟
سطح هدف A1c برای افراد مبتلا به دیابت معمولا کمتر از ۷٪ است. هرچه هموگلوبین A1c بالاتر باشد، خطر بروز عوارض مرتبط با دیابت نیز بیشتر است. فردی که دیابت او درمان نشده است و برای مدت طولانی ادامه داشته، ممکن است سطحی بالاتر از ۸٪ داشته باشد.
اگر شما مبتلا به دیابت هستید و سطح HbA1c شما بالاتر از هدف تعیین شده است، پزشک شما ممکن است برنامه درمانی شما را تغییر دهد تا این میزان کاهش یابد.
ترکیبی از رژیم غذایی، ورزش و دارو می تواند به شما کمک کند تا سطح A1c بهینه ای داشته باشید. اگر از انسولین یا داروهای کاهش دهنده قند خون استفاده می کنید، پزشک شما بهترین دوز و زمان بندی را برای مدیریت میزان قند خون نرمال شما تعیین خواهد کرد. با این حال، تغییرات در عادات غذایی و ورزشی شما ممکن است بر میزان داروهای دیابت که نیاز دارید تاثیر بگذارد، زیرا هر دو بر سطح قند خون شما تاثیر می گذارند. در اینجا چند نکته برای کمک به شما در خوردن غذاهای سالم و ورزش ایمن وجود دارد.
رژیم غذایی
بدیهی است که غذاهایی که می خورید بر سطح قند خون شما تاثیر می گذارند، بنابراین باید برای کاهش سطح A1c خود با دقت برنامه ریزی کنید. این شامل برنامه ریزی شامل:
- تنظیم کربوهیدرات ها: کربوهیدرات ها معمولا عامل اصلی افزایش قند خون هستند و دانستن دقیق اینکه چقدر کربوهیدرات مصرف می کنید، به مدیریت سطح قند خون شما کمک خواهد کرد و اگر از انسولین استفاده می کنید، به شما در محاسبه دوز مورد نیاز خود کمک می کند.
- شناخت اندازه مناسب وعده غذایی: اندازه مناسب برای غذاهایی که قصد دارید بخورید را تعیین کنید و سپس آن ها را به دقت اندازه گیری کنید.
- غذا خوردن با وعده های متعادل: بشقاب شما باید شامل پروتئین، کربوهیدرات و چربی از منابع سالم مانند میوه ها، سبزیجات و سایر غذاهایی باشد که برای شما مفید هستند. با پزشک یا متخصص تغذیه دیابت خود درباره برنامه ریزی وعده های غذایی و چگونگی هماهنگی وعده های غذایی تان با داروهای دیابت مشورت کنید.
- اجتناب از نوشیدنی های شیرین: این نوشیدنی ها هیچ گونه ارزش غذایی ندارند اما قند خون شما را افزایش می دهند. پس باید از آن ها دوری کنید مگر زمانی که نیاز دارید به سرعت از قند خون پایین به حالت عادی برگردید.
ورزش
بدن شما هنگام ورزش قند خون را به عنوان سوخت می سوزاند و ورزش منظم به انسولین کمک می کند تا وظیفه خود را در مدیریت قند خون در بدن شما انجام دهد. تمرینات شدید بیشترین مزایا را فراهم می کنند، اما فعالیت های بدنی سبک، مانند پیاده روی، باغبانی و به سادگی ایستادن به جای نشستن روی مبل نیز می تواند تاثیرگذار باشد. هدف گذاری کنید که حداقل ۳۰ دقیقه در روز و حداقل ۵ روز در هفته فعالیت داشته باشید. در اینجا چند نکته آورده شده است که رعایت آنها خالی از لطف نیست:
- مشاوره بگیرید: قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید با پزشک خود صحبت کنید. با این کار می توانید برنامه ای پیدا کنید که هم مفید و هم ایمن باشد.
- برنامه ریزی کنید: ورزش بر قند خون شما تاثیر می گذارد، بنابراین باید آن را با زمان های وعده های غذایی و برنامه داروهای خود هماهنگ کنید. پزشک شما می تواند به شما کمک کند تا یک برنامه موثر تنظیم کنید و همچنین به شما بگوید که چه سطح قند خونی را باید برای خود هدف گذاری کنید.
- سطح قند خون خود را بررسی کنید: ورزش می تواند قند خون شما را کاهش دهد، اما جلوگیری از افت بیش از حد آن بسیار حائز اهمیت است. قند خون خود را قبل، حین و بعد از ورزش بررسی کنید. این موضوع به ویژه اگر تحت درمان با انسولین یا هر داروی کاهنده قند خون هستید، اهمیت دارد. ممکن است نیاز داشته باشید قبل از ورزش یا در حین آن یک میان وعده کوچک مصرف کنید تا از افت قند خون جلوگیری کنید. در نهایت، نشانه های افت قند خون را بشناسید: احساس لرزش، ضعف، خستگی، گرسنگی، سرگیجه، تحریک پذیری، اضطراب یا سردرگمی. ممکن است نیاز باشد انسولین یا داروی خود را تغییر دهید تا تاثیر ورزش بر سطح قند خون خود را در نظر بگیرید.
- آب بنوشید: شما باید در حین فعالیت بدنی هیدراته بمانید تا از افزایش سطح قند خون خود جلوگیری کنید.
سطح A1c در ۳ ماه چقدر می تواند کاهش یابد؟
پاسخ به این سوال برای هر فرد متفاوت است و به عوامل زیادی بستگی دارد. ایجاد تغییرات سالم در رژیم غذایی و اضافه کردن ورزش منظم به روال روزانه شما دو عامل اصلی در کاهش سطح A1c و حفظ آن در سطح پایین تر هستند.
هدف معقول این است که سطح A1c خود را بین ۷٪ تا ۸٪ حفظ کنید. برخی افراد می توانند آن را حتی بیشتر نیز به ۶.۵٪ یا کمتر کاهش دهند. پزشک شما می تواند به شما کمک کند تا بهترین هدف را برای خود تعیین کنید.
اهمیت حفظ HbA1c در رنج نرمال
حفظ HbA1c در رنج نرمال، بسیار مهم است زیرا به کاهش خطر ابتلا به عوارض طولانی مدت دیابت مانند بیماری قلبی، آسیب به کلیه ها، مشکلات عصبی و سایر مشکلات کمک می کند. هرچه میزان HbA1c بالاتر باشد، خطر ابتلا به این عوارض نیز بیشتر خواهد بود. البته عوامل مختلفی بر میزان HbA1c تاثیر می گذارند، از جمله:
- هرچه کنترل قند خون بهتر باشد، میزان HbA1c نیز کمتر خواهد بود.
- نوع دیابت (نوع ۱ یا نوع ۲) می تواند بر میزان HbA1c تاثیرگذار باشد.
- برخی دارو ها نیز می توانند بر میزان HbA1c تاثیر بگذارند.
- برخی بیماری ها مانند بیماری های کلیوی یا کبدی می توانند بر نتایج آزمایش HbA1c تاثیر بگذارند.
هموگلوبین ۷ نشانه چیست؟
هموگلوبین ۷ به تنهایی یک تشخیص نبوده بلکه یک نتیجه آزمایش است. آزمایش هموگلوبین a1c میزان قند خون را در طول دو تا سه ماه گذشته اندازه گیری می کند. عدد ۷ در این آزمایش به معنای آن است که میزان قند خون شما در این مدت بالاتر از حد نرمال بوده است.
اگر نتیجه آزمایش A1C شما ۷ باشد، به این معنی است که قند خون شما در ماه های اخیر به طور متوسط بالاتر از حد نرمال بوده است. این وضعیت نیاز به بررسی بیشتر توسط پزشک دارد. پزشک با توجه به سایر علائم و نتایج آزمایش های دیگر، می تواند تشخیص دقیق تری را ارائه دهد.
آزمایش HbA1c چه کاربردی دارد؟
آزمایش HbA1c برای بررسی دیابت یا پیش دیابت در بزرگسالان استفاده می شود. پیش دیابت یعنی سطح قند خون شما نشان می دهد که در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید. اگر دیابت دارید، آزمایش HbA1c می تواند به نظارت بر وضعیت و سطح گلوکز شما کمک کند.
چرا به آزمایش HbA1c نیاز داریم؟
مرکز کنترل بیماری (CDC) توصیه می کند که بزرگسالان بالای ۴۵ سال برای غربالگری دیابت و پیش دیابت آزمایش HbA1c دهند. اگر نتایج شما طبیعی است، باید هر ۳ سال یکبار آزمایش را تکرار کنید. اگر نتایج شما نشان داد که مبتلا به پیش دیابت هستید، باید هر ۱ تا ۲ سال یکبار آزمایش دهید. اگر کمتر ۴۵ سال دارید، در صورت داشتن برخی از شرایط خاص لازم است این تست را انجام دهید که عبارتند از:
- اضافه وزن یا چاقی
- فشار خون بالا
- سابقه بیماری قلبی
- عدم تحرک
بهتر است آزمایش HbA1c هر ۳ سال یکبار انجام شود و اگر نتایج ازمایش نشان داد که شما دارای پیش دیابت هستید، بایستی در فاصله زمانی کمتری این تست انجام دهید. همچنین اگر دارای علائم دیابت هستید، آزمایش HbA1c را انجام دهید. علائم دیابت عبارتند از:
- افزایش تشنگی
- تکرر ادرار
- تاری دید
- خستگی
نحوه انجام ازمایش HbA1c و اقدامات لازم قبل از انجام آن:
برای انجام ازمایش HbA1c به خون نیاز است و این آزمایش نیازی به آمادگی خاصی ندارد. تفسیر نتایج ازمایش HbA1c نرمال: HbA1c کمتر ۷/۵ درصد پیش دیابت: HbA1c بین ۷/۵ تا ۴/۶ درصد دیابت: HbA1c بیشتر از ۵/۶ درصد اگر دیابت دارید، انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند سطح HbA1c خود را زیر ۷ درصد نگه دارید. کلام اخر آزمایش HbA1c برای دیابت بارداری که نوعی دیابت که فقط زنان باردار را تحت تاثیر قرار می دهد و یا تشخیص دیابت کودکان استفاده نمی شود. همچنین، اگر کم خونی یا نوع دیگری از اختلالات خونی دارید، آزمایش HbA1c ممکن است برای تشخیص دیابت دقت کمتری داشته باشد.
[gravityform id="7" title="true"]