آزمایش تیروکسین (T4) چیست؟

این آزمایش که تست عملکرد تیروئید نامیده می شود، سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) و تیروکسین (T4) در خون را بررسی می کند. پزشکان ممکن است از آن به عنوان T4 “ازاد” (FT4) یاد کنند. سطح بالای TSH و سطح پایین T4 در خون می تواند به معنای کم کاری تیروئید باشد.

آزمایش تیروکسین چیست؟

آزمایش تیروکسین یک چکاپ خون است که به تشخیص بیماری های تیروئید کمک می کند. تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک در گلو است. تیروئید شما هورمون هایی می سازد که نحوه استفاده بدن از انرژی را کنترل می کنند. این هورمون ها بر وزن، قلب، دمای بدن، قدرت عضلانی و حتی خلق و خوی شما تأثیر می گذارند. در کودکان، هورمون های تیروئید بر رشد نیز تأثیر می گذارد. تیروکسین که با نام T4 نیز شناخته می شود، نوعی هورمون تیروئید است. آزمایش T4 سطح T4 را در خون شما اندازه گیری می کند. T4 بیش از حد یا خیلی کم می تواند نشانه ای از بیماری تیروئید باشد.

دو شکل از T4 در خون شما وجود دارد:

• T4 آزاد، شکل فعال هورمون تیروکسین است که در جایی که لازم است وارد بافت های شما می شود.
• T4 متصل، تیروکسینی است که به پروتئین‌های خاصی متصل می‌شود و از ورود آن به بافت‌های شما جلوگیری می‌کند.

سطوح T4 را می توان با آزمایش T4 ازاد یا آزمایش T4 کل اندازه گیری کرد:

آزمایش T4 ازاد بطور مستقیم میزان T4 آزاد در خون شما را اندازه گیری می کند. کارشناسان پزشکی بر این باورند که این تست اطلاعات دقیق تری نسبت به تست T4 کل ارائه می دهد، بنابراین بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

یک تست T4 کل بصورت همزمان T4 آزاد و متصل را با هم اندازه گیری می کند. ممکن است محاسبه ای انجام شود تا مشخص شود که چقدر T4 ازاد است.

نام های دیگر: تیروکسین آزاد، T4 آزاد، غلظت T4 کل، شاخص T4، غربالگری تیروکسین، غلظت T4 آزاد، تست تیروکسین با دیالیز تعادلی

سطح نرمال توتال T4 در بزرگسالان از ۵ تا ۱۲ میکروگرم در دسی لیتر (μg/dL)  متغیر است. سطح نرمال توتال T3 در بزرگسالان بین ۸۰-۲۲۰ نانوگرم در دسی لیتر است.

آزمایش T4 چه کاربردی دارد؟

آزمایش T4 برای بررسی میزان عملکرد تیروئید شما استفاده می شود. همچنین برای کمک به تشخیص و نظارت بر بیماری تیروئید و شرایطی که ممکن است تیروئید شما را تحت تاثیر قرار دهد، از جمله:

1. کم کاری تیروئید یا کم کاری تیروئید، زمانی است که غده تیروئید شما هورمون تیروئید کافی برای رفع نیازهای بدن شما تولید نمی کند.
2. پرکاری تیروئید یا پرکاری تیروئید، زمانی که غده تیروئید شما بیش از نیاز بدنتان هورمون تیروئید تولید می کند.
3. اختلالات غده هیپوفیز، که غده ای در مغز است که TSH (هورمون محرک تیروئید) را می سازد. TSH میزان T4 غده تیروئید شما را کنترل می کند. اگر نتایج آزمایش TSH طبیعی نباشد، آزمایش T4 می تواند به تشخیص اینکه آیا مشکل مربوط به تیروئید یا غده هیپوفیز شما است، کمک می کند.

علائم کم کاری تیروئید (هورمون تیروئید خیلی کم)، شامل موارد زیر باشد:

1. افزایش وزن
2. خستگی
3. پوست خشک
4. موهای خشک و نازک
5. بسیار حساس بودن به دمای سرد
6. قاعدگی های نامنظم یا مشکلات باروری
7. ضربان قلب آهسته
8. افسردگی

علائم پرکاری تیروئید (هورمون تیروئید بیش از حد) شامل موارد زیر باشد:

1. اضطراب، عصبی بودن، تحریک پذیری
2. کاهش وزن، حتی اگر اشتهای شما افزایش یابد.
3. لرزش دست ها، ضعف عضلانی
4. عرق کردن یا بسیار حساس بودن به گرما
5. آریتمی (مشکلی در سرعت یا ریتم ضربان قلب)
6. حرکات مکرر روده
7. گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)
8. مشکل خواب و خستگی

نحوه انجام ازمایش T4

برای انجام این ازمایش سرم خون لازم است که بعد از خونگیری، سرم ان را جداسازی و تست مورد نظر روی ان انجام می شود. در بیشتر موارد، برای آزمایش خون تیروکسین نیازی به آمادگی خاصی ندارید. اما بایستی توجه داشت که مصرف برخی داروها و مکمل ها ممکن است بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند، بنابراین قبل از انجام ازمایش با پزشک خود مشورت کنید.

تفسیر نتایج ازمایش T4

اگر آزمایش T4 ازاد داشتید، ممکن است نتایج آزمایش شما به عنوان «T4 ازاد» گزارش شود. اگر آزمایش T4 کل انجام داده اید، ممکن است نتایج شما به عنوان “شاخص T4 ازاد (FTI)” گزارش شود. بطور کلی، نتایج T4 که کمتر از حد طبیعی است ممکن است، بیانگر:

1. کم کاری تیروئید که ممکن است ناشی از بیماری هاشیموتو یا بیماری دیگری باشد که باعث می شود تیروئید شما T4 بسیار کمی تولید کند.
2. تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
3. عوارض جانبی برخی داروها
4. کم کاری مادرزادی تیروئید

به طور کلی، نتایج T4 که بالاتر از حد طبیعی است ممکن است، بیانگر:

1. پرکاری تیروئید که ممکن است ناشی از بیماری گریوز یا بیماری دیگری باشد که باعث می شود تیروئید شما بیش از حد T4 تولید کند.
2. تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
3. گواتر سمی
4. ندول سمی تیروئید
5. وجود ید بیش از حد در رژیم غذایی
6. یک تومور غیر سرطانی در غده هیپوفیز

سخن اخر

بیماری تیروئید در دوران بارداری نیز بندرت رخ میدهد. پرکاری تیروئید و در کمتر موارد کم کاری تیروئید ممکن است بعد از بارداری باقی بماند. اگر در دوران بارداری دچار بیماری تیروئید شوید، پس از تولد نوزاد، پزشک وضعیت شما را تحت نظر خواهد گرفت. همچنین، اگر سابقه بیماری تیروئید دارید، اگر باردار هستید یا در فکر باردار شدن هستید، حتما با پزشک خود صحبت کنید. نوزادان تازه متولد شده معمولا آزمایش T4 را برای غربالگری کم کاری تیروئید مادرزادی انجام می دهند. برای اطلاعات بیشتر به لیما طب مراجعه کنید.