آزمایش های پزشکی, چکاپ, سلامت جسم

آزمایش تیروکسین (T4) چیست؟

این آزمایش که تست عملکرد تیروئید نامیده می شود، سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) و تیروکسین (T4) در خون را بررسی می کند. پزشکان ممکن است از آن به عنوان T4 “ازاد” (FT4) یاد کنند. سطح بالای TSH و سطح پایین T4 در خون می تواند به معنای کم کاری تیروئید باشد.

آزمایش تیروکسین چیست؟

آزمایش تیروکسین یک چکاپ خون است که به تشخیص بیماری های تیروئید کمک می کند. تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک در گلو است. تیروئید شما هورمون هایی می سازد که نحوه استفاده بدن از انرژی را کنترل می کنند. این هورمون ها بر وزن، قلب، دمای بدن، قدرت عضلانی و حتی خلق و خوی شما تأثیر می گذارند. در کودکان، هورمون های تیروئید بر رشد نیز تأثیر می گذارد. تیروکسین که با نام T4 نیز شناخته می شود، نوعی هورمون تیروئید است. آزمایش T4 سطح T4 را در خون شما اندازه گیری می کند. T4 بیش از حد یا خیلی کم می تواند نشانه ای از بیماری تیروئید باشد. دو شکل از T4 در خون شما وجود دارد:

  • T4 آزاد، شکل فعال هورمون تیروکسین است که در جایی که لازم است وارد بافت های شما می شود.
  • T4 متصل، تیروکسینی است که به پروتئین‌های خاصی متصل می‌شود و از ورود آن به بافت‌های شما جلوگیری می‌کند.

سطوح T4 را می توان با آزمایش T4 ازاد یا آزمایش T4 کل اندازه گیری کرد: آزمایش T4 ازاد بطور مستقیم میزان T4 آزاد در خون شما را اندازه گیری می کند. کارشناسان پزشکی بر این باورند که این تست اطلاعات دقیق تری نسبت به تست T4 کل ارائه می دهد، بنابراین بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. یک تست T4 کل بصورت همزمان T4 آزاد و متصل را با هم اندازه گیری می کند. ممکن است محاسبه ای انجام شود تا مشخص شود که چقدر T4 ازاد است. نام های دیگر: تیروکسین آزاد، T4 آزاد، غلظت T4 کل، شاخص T4، غربالگری تیروکسین، غلظت T4 آزاد، تست تیروکسین با دیالیز تعادلی سطح نرمال توتال T4 در بزرگسالان از ۵ تا ۱۲ میکروگرم در دسی لیتر (μg/dL)  متغیر است. سطح نرمال توتال T3 در بزرگسالان بین ۸۰-۲۲۰ نانوگرم در دسی لیتر است.

رنج نرمال T4 در بزرگسالان

T4 یا تیروکسین یکی از هورمون ‌های مهمی است که توسط غده تیروئید تولید می ‌شود. این هورمون نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن، رشد و نمو، دمای بدن و بسیاری از عملکرد های دیگر بدن دارد. آزمایش T4 یکی از آزمایش ‌های رایجی است که برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید انجام می‌ شود. رنج نرمال T4 در افراد مختلف و آزمایشگاه‌ های مختلف ممکن است کمی متفاوت باشد. اما به طور کلی، رنج نرمال T4 در بزرگسالان معمولاً بین ۰.۹ تا ۲.۴ نانو گرم در دسی‌ لیتر است.

اگر سطح T4 شما پایین ‌تر از رنج نرمال باشد، ممکن است نشان‌ دهنده کم‌ کاری تیروئید باشد. کم‌ کاری تیروئید می‌ تواند باعث علائمی مانند خستگی، افزایش وزن، یبوست، پوست خشک و مو های شکننده شود. اگر سطح T4 شما بالاتر از رنج نرمال باشد، ممکن است نشان‌ دهنده پرکاری تیروئید باشد. پرکاری تیروئید می‌ تواند باعث علائمی مانند کاهش وزن، تپش قلب، عرق کردن زیاد، عصبی بودن و بی‌ خوابی شود.

همچنین برخی از عوامل بر روی سطح t4 تاثیر می گذارند از جمله این عوامل عبارتند از بیماری های تیروئید، دارو ها، بارداری و سن. بیماری‌ های تیروئید مانند کم‌ کاری یا پرکاری تیروئید می‌ توانند به طور مستقیم بر سطح T4 تأثیر بگذارند. برخی دارو ها مانند دارو های ضد تیروئید یا دارو های هورمونی می‌ توانند سطح T4 را تغییر دهند. همچنین در دوران بارداری، سطح T4 به طور طبیعی افزایش می‌ یابد. سطح T4 ممکن است با افزایش سن کمی تغییر کند.

t4 در آزمایش خون

آزمایش T4 یکی از آزمایش‌ های رایج خون است که برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید انجام می‌ شود. همانطور که گفته شد غده تیروئید هورمون‌ های T3 و T4 را تولید می‌ کند. این هورمون‌ ها مسئول تنظیم متابولیسم بدن هستند و بر روی عملکرد بسیاری از اندام‌ ها تاثیر می‌ گذارند. هورمون T4، رایج‌ ترین هورمون تیروئیدی است و بیشتر هورمون تولید شده توسط تیروئید از نوع T4 است.

آزمایش T4 به دو صورت کلی و آزاد انجام می‌ شود. آزمایش T4 کلی، میزان کل T4 (اعم از متصل به پروتئین و آزاد) را در خون اندازه‌ گیری می‌ کند. در حالی که آزمایش T4 آزاد، فقط میزان T4 آزاد در خون را اندازه می‌ گیرد. T4 آزاد، شکل فعال هورمون است و بر روی سلول‌ های بدن تاثیر می‌ گذارد. بنابراین، آزمایش T4 آزاد اغلب اطلاعات دقیق‌ تری در مورد عملکرد تیروئید ارائه می‌ دهد.

دلایل مختلفی برای انجام آزمایش T4 وجود دارد. یکی از مهم‌ ترین دلایل، تشخیص و درمان اختلالات تیروئیدی مانند کم کاری و پرکاری تیروئید است. همچنین، این آزمایش برای نظارت بر درمان اختلالات تیروئیدی و ارزیابی پاسخ بدن به درمان نیز استفاده می‌ شود. علائم کم‌ کاری تیروئید شامل خستگی، افزایش وزن، یبوست و حساسیت به سرما است. در حالی که علائم پرکاری تیروئید شامل کاهش وزن، تپش قلب، عرق کردن و تحریک‌ پذیری است.

عوارض بالا بودن هورمون t4

عوارض بالا بودن هورمون t4

همانطور که گفته شد افزایش سطح هورمون T4 در خون، نشان‌ دهنده پر کاری تیروئید است. این وضعیت زمانی رخ می‌ دهد که غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید کند. هورمون‌ های تیروئیدی نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند و افزایش بیش از حد آن‌ ها می‌ تواند عوارض متعددی را به دنبال داشته باشد. یکی از شایع‌ ترین عوارض پرکاری و یا بالابودن تیروئید، افزایش ضربان قلب و تپش قلب است. هورمون‌ های تیروئید باعث افزایش متابولیسم بدن می‌ شوند و در نتیجه قلب مجبور می‌ شود با سرعت بیشتری پمپاژ کند تا اکسیژن و مواد مغذی را به سلول‌ های بدن برساند.

همچنین، افراد مبتلا به پرکاری تیروئید ممکن است احساس تپش قلب یا نامنظمی در ضربان قلب داشته باشند. کاهش وزن ناخواسته نیز از دیگر عوارض شایع پرکاری تیروئید است. افزایش متابولیسم باعث می‌ شود بدن کالری را با سرعت بیشتری بسوزاند و در نتیجه فرد به طور ناخواسته وزن کم کند. حتی با وجود اشتهای زیاد، فرد نمی‌ تواند وزن خود را حفظ کند. علاوه بر این، پرکاری تیروئید می‌ تواند بر سیستم عصبی نیز تاثیر بگذارد.

افراد مبتلا به این بیماری ممکن است احساس اضطراب، تحریک‌ پذیری، بی‌ خوابی، لرزش دست‌ ها و عرق کردن بیش از حد را تجربه کنند. همچنین، تغییرات خلقی و افسردگی نیز ممکن است در برخی افراد مشاهده شود. از دیگر عوارض تیروئید پرکار می‌ توان به مشکلات گوارشی مانند اسهال، افزایش اشتها و عدم تحمل گرما اشاره کرد. همچنین، پرکاری تیروئید می‌ تواند بر قاعدگی زنان و قدرت عضلانی تأثیر بگذارد. در موارد شدید پرکاری تیروئید می‌ تواند به مشکلات قلبی، پوکی استخوان و مشکلات چشمی منجر شود.

درمان بیماری تیروئید

لازم به ذکر است که شدت عوارض پرکاری تیروئید در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند سن، شدت بیماری و وجود بیماری‌ های زمینه‌ ای بستگی دارد. بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود. درمان پرکاری تیروئید به علت زمینه‌ ای آن بستگی دارد. دارو درمانی، ید درمانی، جراحی و درمان‌ های رادیو ایزوتوپی از جمله روش‌ های درمانی رایج برای پرکاری تیروئید هستند. با تشخیص و درمان به موقع، می‌ توان عوارض ناشی از پرکاری تیروئید را کنترل کرد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.

آزمایش T4 چه کاربردی دارد؟

آزمایش T4 برای بررسی میزان عملکرد تیروئید شما استفاده می شود. همچنین برای کمک به تشخیص و نظارت بر بیماری تیروئید و شرایطی که ممکن است تیروئید شما را تحت تاثیر قرار دهد، از جمله:

  1. کم کاری تیروئید یا کم کاری تیروئید، زمانی است که غده تیروئید شما هورمون تیروئید کافی برای رفع نیازهای بدن شما تولید نمی کند.
  2. پرکاری تیروئید یا پرکاری تیروئید، زمانی که غده تیروئید شما بیش از نیاز بدنتان هورمون تیروئید تولید می کند.
  3. اختلالات غده هیپوفیز، که غده ای در مغز است که TSH (هورمون محرک تیروئید) را می سازد. TSH میزان T4 غده تیروئید شما را کنترل می کند. اگر نتایج آزمایش TSH طبیعی نباشد، آزمایش T4 می تواند به تشخیص اینکه آیا مشکل مربوط به تیروئید یا غده هیپوفیز شما است، کمک می کند.

علائم کم کاری تیروئید (هورمون تیروئید خیلی کم)، شامل موارد زیر باشد:

  1. افزایش وزن
  2. خستگی
  3. پوست خشک
  4. موهای خشک و نازک
  5. بسیار حساس بودن به دمای سرد
  6. قاعدگی های نامنظم یا مشکلات باروری
  7. ضربان قلب آهسته
  8. افسردگی

علائم پرکاری تیروئید (هورمون تیروئید بیش از حد) شامل موارد زیر باشد:

  1. اضطراب، عصبی بودن، تحریک پذیری
  2. کاهش وزن، حتی اگر اشتهای شما افزایش یابد.
  3. لرزش دست ها، ضعف عضلانی
  4. عرق کردن یا بسیار حساس بودن به گرما
  5. آریتمی (مشکلی در سرعت یا ریتم ضربان قلب)
  6. حرکات مکرر روده
  7. گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)
  8. مشکل خواب و خستگی

نحوه انجام ازمایش T4

برای انجام این ازمایش سرم خون لازم است که بعد از خونگیری، سرم ان را جداسازی و تست مورد نظر روی ان انجام می شود. در بیشتر موارد، برای آزمایش خون تیروکسین نیازی به آمادگی خاصی ندارید. اما بایستی توجه داشت که مصرف برخی داروها و مکمل ها ممکن است بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند، بنابراین قبل از انجام ازمایش با پزشک خود مشورت کنید.

تفسیر نتایج ازمایش T4

تفسیر نتایج آزمایش T4 بهتر است توسط پزشک انجام شود. زیرا نتایج این آزمایش به تنهایی نمی‌ تواند تشخیص قطعی بیماری را بدهد. پزشک با توجه به علائم بیمار، سایر آزمایش‌های انجام شده و سابقه پزشکی، تشخیص نهایی را ارائه می‌ دهد. در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری در نتایج آزمایش T4، پزشک ممکن است آزمایش‌ های تکمیلی دیگری را نیز تجویز کند.

به طور خلاصه، آزمایش T4 یک راه مهم برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید است. این آزمایش به پزشک کمک می‌ کند تا اختلالات تیروئیدی را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند. اگر آزمایش T4 ازاد داشتید، ممکن است نتایج آزمایش شما به عنوان «T4 ازاد» گزارش شود. اگر آزمایش T4 کل انجام داده اید، ممکن است نتایج شما به عنوان “شاخص T4 ازاد (FTI)” گزارش شود. بطور کلی، نتایج T4 که کمتر از حد طبیعی است ممکن است، بیانگر:

  1. کم کاری تیروئید که ممکن است ناشی از بیماری هاشیموتو یا بیماری دیگری باشد که باعث می شود تیروئید شما T4 بسیار کمی تولید کند.
  2. تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
  3. عوارض جانبی برخی داروها
  4. کم کاری مادرزادی تیروئید

به طور کلی، نتایج T4 که بالاتر از حد طبیعی است ممکن است، بیانگر:

  1. پرکاری تیروئید که ممکن است ناشی از بیماری گریوز یا بیماری دیگری باشد که باعث می شود تیروئید شما بیش از حد T4 تولید کند.
  2. تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
  3. گواتر سمی
  4. ندول سمی تیروئید
  5. وجود ید بیش از حد در رژیم غذایی
  6. یک تومور غیر سرطانی در غده هیپوفیز

سخن اخر

بیماری تیروئید در دوران بارداری نیز بندرت رخ میدهد. پرکاری تیروئید و در کمتر موارد کم کاری تیروئید ممکن است بعد از بارداری باقی بماند. اگر در دوران بارداری دچار بیماری تیروئید شوید، پس از تولد نوزاد، پزشک وضعیت شما را تحت نظر خواهد گرفت. همچنین، اگر سابقه بیماری تیروئید دارید، اگر باردار هستید یا در فکر باردار شدن هستید، حتما با پزشک خود صحبت کنید. نوزادان تازه متولد شده معمولا آزمایش T4 را برای غربالگری کم کاری تیروئید مادرزادی انجام می دهند. برای اطلاعات بیشتر به لیما طب مراجعه کنید.

[gravityform id="7" title="true"]

author-avatar

درباره دکتر عبدالحسین ناصری

وی از اساتید برجسته دانشگاه علوم پزشکی ایران بوده و ده ها پروژه پژوهشی دانشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی ایران با راهنمایی و نظارت ایشان صورت پذیرفته، دکتر ناصری از سال 1370 بعنوان هیئت علمی در دانشگاه مشغول به خدمت بوده و همچنین از سال 1373 تاکنون مدیریت آزمایشگاه بیمارستان های متعددی را عهده دار بودند، ایشان از سال 1396 تاکنون مدیرت آزمایشگاه بیمارستان های حضرت فاطمه (س) و شهید مطهری تهران را بر عهده دارند. از سری نگارش های دکتر میتوان به کتب "دقیق ترین روش تشخیص استافیلوکوکوس اورئوس" ، "بررسی چشمه ها و آب های گرم معدنی ایران" و ... اشاره کرد، لازم به ذکر است که نگارش "طرح جامع گردشگری سلامت کل کشور" نیز جز دستاورد های ایشان بوده است. Wikipedia.org isid.research.ac.ir irimc.org majlis.ir

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *