آزمایش های پزشکی, چکاپ, سلامت جسم

هورمون محرک تیروئید (TSH) چیست؟

هورمون محرک تیروئید (TSH) به غده تیروئید سیگنال می دهد تا هورمون هایی مربوط به متابولیسم که در واقع مصرف کننده و ذخیره کننده انرژی در بدن هستند را تولید کند. هورمون محرک تیروئید (TSH) توسط ازمایشی به همین نام انجام می شود و در این ازمایش مشخص می شود که آیا غده تیروئید شما به طور طبیعی کار می کند یا خیر. سطح هورمون  TSH به شدت تحت تاثیر مقدار سایر هورمون های تیروئید ازاد شده در خون قرار می گیرد. سطح بالای TSH بیانگر اینست که تیروئید شما کم کار است و نیاز به تحریک بیشتر دارد که اصطلاحا به آن کم کاری تیروئید می گویند و برعکس سطح پایین TSH بیانگر اینست که غده تیروئید شما پرکار است و بایستی کمتر تحریک شود که اصطلاحا به آن پرکاری تیروئید می گویند.

هدف از انجام ازمایش هورمون محرک تیروئید (TSH)

سطح TSH اطلاعاتی در مورد عملکرد طبیعی غده تیروئید ارائه می دهد. این ازمایش TSH اغلب بعنوان بخشی از پنل تیروئید، همراه با آزمایش هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید آزمایش می شود. اگر TSH به تنهایی آزمایش شود و نتیجه غیرطبیعی باشد، در اینصورت آزمایشات تکمیلی تیروئید تجویز می شود.

دلایل انجام آزمایش TSH

  1. برای تشخیص کم کاری یا پرکاری غده تیروئید
  2. برای نظارت بر پاسخ بیمار به درمان کم‌کاری تیروئید، پرکاری تیروئید یا سایر بیماری‌های تیروئید
  3. برای تشخیص بیماری های تیروئید، مانند تیروئیدیت هاشیموتو، بیماری گریوز و سرطان تیروئید
  4. غربالگری بیماری تیروئید قبل از بروز علائم، بویژه در نوزادان.
  5. برای ارزیابی ندول تیروئید که یک توده روی غده تیروئید است.
  6. برای ارزیابی گواتر که بزرگ شدن غده تیروئید است.

دلایل انجام آزمایش TSH 

آزمایش چه چیزی را اندازه گیری می کند؟

آزمایش TSH هورمون محرک تیروئید را اندازه گیری می کند، این هورمون بعنوان محرک اصلی سایر هورمون های تولید شده توسط تیروئید است. تیروئید یک غده پروانه ای شکل در گردن است که هورمون های تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را می سازد. T3 و T4 هورمون های هستند که واکنش هایی متابولیسم (سوخت و ساز انرژی) را کنترل می کنند. اگرچه TSH با اتصال به گیرنده TSH بر روی غده تیروئید اثر می کند، اما در غده هیپوفیز ساخته می شود. غده هیپوفیز گاهی اوقات “غده اصلی” نامیده می شود، زیرا هورمون های زیادی تولید می کند که عملکرد سایر غدد بدن را کنترل می کند. غده هیپوفیز می تواند تشخیص دهد که سطح هورمون های T3 و T4 شما خیلی کم یا خیلی زیاد است. در پاسخ نیز TSH با تغییر در تولیدات خود غده تیروئید را برای تولید مقدار مناسب هورمون ها تحت کنترل قرار می دهد. اگر تیروئید شما کم کار است، ممکن است سطوح بالایی از TSH داشته باشید زیرا غده هیپوفیز شما سعی می کند تیروئید را برای تولید T3 و T4 بیشتر تحریک کند. اگر تیروئید شما بیش از حد فعال است، TSH شما ممکن است به طور غیر طبیعی پایین باشد، زیرا غده هیپوفیز تولید TSH را زمانی که سطح هورمون تیروئید شما بیش از حد بالا باشد، متوقف می کند.

چه زمانی باید آزمایش TSH انجام دهیم؟

TSH اولین آزمایشی است که پزشکان هنگام مشکوک شدن به بیماری تیروئید تجویز می کنند. هم کم کاری تیروئید و هم پرکاری تیروئید از اختلالات شایع هستند. همه بیمارانی که علائم این اختلالات تیروئیدی دارند باید TSH خود را بررسی کنند. علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:

خستگی، افسردگی، افزایش وزن، احساس سرما، درد مفاصل و عضلات، پوست خشک، موهای نازک و یا خشک، ضربان قلب آهسته، یبوست، دوره های قاعدگی نامنظم و مشکلات باروری.

علائم پرکاری تیروئید عبارتند از:

کاهش وزن، تحریک پذیری، اضطراب، بیخوابی، مشکل در تحمل گرما، نوسانات خلقی، ضربان قلب سریع یا نامنظم.

TSH همچنین برای ارزیابی بیمارانی که مشکوک به سایر اختلالات تیروئید هستند، مانند گواتر، ندول تیروئید، سرطان تیروئید، بیماری گریوز یا تیروئیدیت هاشیموتو استفاده می شود. این اختلالات می توانند باعث کم کاری یا پرکاری تیروئید شوند.

گروه های زیر به غربالگری تیروئید نیاز دارند:

  1. زنان باردار
  2. زنانی که سابقه سقط جنین، زایمان زودرس یا ناباروری داشته باشید.
  3. افرادی که دارای سابقه خانوادگی بیماری تیروئید داشته اند.
  4. افرادی که در مناطقی زندگی می کنند که کمبود ید در آن شایع است.
  5. افرادی که دارای سن بالای ۳۰ سال هستند.
  6. به طور قابل توجهی چاق هستند (با شاخص توده بدنی بالای ۴۰).
  7. نوزادان تازه متولد شده بطور معمول از نظر کم کاری مادرزادی تیروئید(یعنی تیروئید کم کار که در بدو تولد وجود دارد)، بایستی غربالگری شوند. اگر کم کاری تیروئید زود تشخیص داده شود، به همان نسبت نیز می توان درمان سریعتر و با هزینه کمتری انجام شود.
  8. در افرادی که به دلیل کم کاری تیروئید تحت درمان با هورمون های جایگزین تیروئید هستند یا به دلیل اینکه تحت عمل جراحی غده تیروئید قرار گرفته اند، این آزمایش بایستی انجام شود. چرا که با اندازه گیری این هورمون، پزشک می تواند در صورت لزوم دوز دارو را تنظیم کند.
  9. نظارت بر بیماران پس از درمان پرکاری تیروئید

نحوه انجام ازمایش TSH

آزمایش TSH به نمونه خون نیاز دارد که معمولاً از بازوی شما در مطب پزشک، کلینیک بهداشتی، بیمارستان یا آزمایشگاه گرفته می شود. پزشک شما ممکن است آزمایش در صبح را برای دقیق ترین نتیجه TSH توصیه کند. بطور معمول، هیچ آمادگی خاصی قبل از انجام آزمایش TSH لازم نیست ولی بهتر است که در مورد داروهایی که مصرف می کنید با پزشک خود مشورت کنید، زیرا برخی داروها ممکن است بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند. اگر مکمل‌های بیوتین یا ویتامین B7 مصرف می‌کنید، باید حداقل دو روز قبل از آزمایش TSH مصرف آنها را قطع کنید، زیرا می‌توانند در صحت نتایج آزمایش شما اختلال ایجاد کنند.

نحوه انجام ازمایش TSH

تفسیر نتایج ازمایش TSH

نتایج آزمایش شما سطح خونی هورمون محرک تیروئید (TSH) را نشان می دهد و اینکه آیا این هورمون بالاتر یا کمتر از حد طبیعی است که محدوده مرجع نیز نامیده می شود. نتایج اغلب بر حسب میلی واحد بین المللی در لیتر (mIU/L) گزارش می شود. محدوده مرجع بسته به آزمایشگاه مورد استفاده برای آزمایش کمی متفاوت خواهد بود. علاوه بر این، در جامعه پزشکی در مورد اینکه حد بالایی یک مقدار طبیعی TSH باید چقدر باشد و چگونه می توان بیمارانی را که فقط سطح TSH کمی بالا دارند، کنترل کرد، اختلاف نظر وجود دارد. هیئت پزشکی داخلی آمریکا از محدوده مرجع TSH بزرگسالان ۵/۰-۴.۰ mIU/L استفاده می کند.

برخی از عوامل زیر برای ارزیابی TSH بیمار توسط پزشک مورد بررسی قرار می گیرند:

  1. سن: سطح TSH در بیماران بالای ۸۰ سال بیشتر است. برای اغلب بیماران مسن تر با سطح TSH کمی بالاتر از حد نرمال مشکل خاص ندارند.
  2. بارداری: بارداری باعث تغییراتی در هورمون های تیروئید می شود. در بیشتر موارد TSH در سه ماهه اول کمی کمتر از حد طبیعی است و سپس به مرور زمان افزایش می یابد.
  3. بیماری شدید: افرادی که به بیماری های غیر مرتبط با تیروئید دچار هستند ممکن است بصورت موقت TSH پایینی داشته باشند.
  4. سایر آزمایش‌های تیروئید: نتایج آزمایش‌های دیگر، مانند T4 آزاد و آنتی‌بادی‌های تیروئید، ممکن است بر نحوه تفسیر آزمایش TSH توسط پزشک تأثیر بگذارد.

مقدار TSH بالاتر از محدوده طبیعی ممکن است نشان دهنده کم کاری تیروئید باشد. وقتی TSH کمتر از حد طبیعی است، می تواند به این دلیل باشد که غده تیروئید هورمون تیروئید بیش از حد تولید می کند. گاهی اوقات، سطح غیر طبیعی TSH به دلیل عملکرد صحیح غده هیپوفیز است. اگر برای درمان بیماری تیروئید تحت نظر هستید، پزشک می تواند به شما بگوید محدوده هدف در مورد شما چقدر است.

آیا همزمان با آزمایش TSH به آزمایشات تکمیلی  نیاز هست؟

پزشک وقتی که با یک نتیجه غیر طبیعی در آزمایش TSH شما مواجه می شود برای تشخیص دقیق و یافتن علت اصلی مشکل بوجود امده، ازمایشات تکمیلی مانند پانل تیروئیدی که شامل چندین آزمایش هورمون تیروئید است را برای شما تجویز کند. در برخی موارد نیز آزمایش آنتی بادی تیروئید برای تشخیص اختلالات خود ایمنی مانند بیماری گریوز یا تیروئیدیت هاشیموتو که باعث پرکاری یا کم کاری تیروئید می شوند نیز درخواست می شود. شما می توانید با مراجعه با سایت لیما طب از اطلاعات بیشتر استفاده کنید.

فرم درخواست خدمات

"*" indicates required fields

نام و نام‌ خانوادگی*

author-avatar

دکتر عبدالحسین ناصری

وی از اساتید برجسته دانشگاه علوم پزشکی ایران بوده و ده ها پروژه پژوهشی دانشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی ایران با راهنمایی و نظارت ایشان صورت پذیرفته، دکتر ناصری از سال 1370 بعنوان هیئت علمی در دانشگاه مشغول به خدمت بوده و همچنین از سال 1373 تاکنون مدیریت آزمایشگاه بیمارستان های متعددی را عهده دار بودند، ایشان از سال 1396 تاکنون مدیرت آزمایشگاه بیمارستان های حضرت فاطمه (س) و شهید مطهری تهران را بر عهده دارند. از سری نگارش های دکتر میتوان به کتب "دقیق ترین روش تشخیص استافیلوکوکوس اورئوس" ، "بررسی چشمه ها و آب های گرم معدنی ایران" و ... اشاره کرد، لازم به ذکر است که نگارش "طرح جامع گردشگری سلامت کل کشور" نیز جز دستاورد های ایشان بوده است. Wikipedia.org isid.research.ac.ir irimc.org majlis.ir

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *