آزمایش و چکاپ روده ها

تشخیص سرطان روده راه و روش های متفاوتی دارد، که بستگی به وضعیت هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. این نوع سرطان در بعضی افراد ممکن است با علائم همراه باشد و در بعضی افراد هیچ علائمی نداشته باشد و فقط سابقه خانوادگی داشته باشند.

آزمایشات سرطان روده به منظور تشخیص سریع مهم هستند. برخی از افراد، حتی در صورت عدم وجود علائم، به دلیل سابقه خانوادگی ممکن است نیاز به تست‌ های غربالگری داشته باشند. درمان سرطان روده نیز نیازمند نظارت دقیق است. آزمایشات ممکن است در طول و پس از درمان تکرار شوند تا اطمینان حاصل شود که درمان بدون مشکل ادامه یابد.

آزمایش های مربوطه برای تست سرطان روده

نوع آزمایش انتخاب شده برای تشخیص مشکلات گوارشی به وضعیت سلامت بیمار بستگی دارد. افراد دارای علائم و افرادی که دارای سابقه بیماری هستند، برای پیشگیری از مشکلات دستگاه گوارش بخصوص سرطان های روده بزرگ و کوچک بایستی آزمایشات غربالگری و تشخیصی انجام دهند.

چکاپ روده بزرگ و کوچک

• معاینه فیزیکی شکم
• آزمایش خون
• آزمایش خون در مدفوع
• نشانگرهای تومور
• کلونوسکوپی
• پروکتوسکوپی
• نمونه برداری از روده
• آزمایش ژنتیک
• تصویر برداری از روده‌ها

معاینه فیزیکی شکم

حفره شکمی از لحاظ توده‌های شکمی و مشکلات ایجاد شده در رکتال بررسی می‌شوند.

آزمایش خون در مدفوع

برای تشخیص خونریزی‌های داخلی ایجاد شده در دستگاه گوارش و بروز احتمالی سرطان کلوروتال، در یک یا سه نوبت ازمایش خون مخفی (Fecal Occult Blood Test (FOBT)) یا آزمایش ایمنی شیمیایی مدفوع(Fecal Immunochemical Test (FIT)) انجام می‌شود.

آزمایش خون برای سرطان روده

آزمایش خون یکی از آن تست هایی است که اطلاعات زیادی را از سلامتی بدن به ما می دهد.

شمارش کامل خون (CBC)

در این نوع آزمایش تمام سلول‌ های خونی مانند گلبول‌های سفید و قرمز، پلاکت ها و …. اندازه گیری می‌شود. وجود برخی از بیماری‌های گوارشی مانند سرطان کلورکتال به دلیل ایجاد خونریزی‌های طولانی مدت باعث ایجاد انواع مختلفی از کم‌خونی های شدید در فرد می‌شود که این کم‌خونی ها با انجام آزمایش CBC قابل ردیابی است.

بررسی انزیم های کبدی

با توجه به اینکه برخی از سرطان‌های دستگاه گوارش مانند سرطان کلورکتال، کبد را نیز درگیر می‌کنند، بنابراین می‌توان با اندازه گیری آنزیم های کبدی مانند الانین امینوترانسفراز ((Alanine Aminotransferase (ALT) یا (SGPT) و اسپارتات امینوترانسفراز (Aspartate Aminotransferase (AST)) یا (SGOT) به تشخیص این نوع از بیماری‌ها رسید.

نشانگر های تومور

سلول‌ های سرطانی شده ی کلورکتال موادی مانند آنتی ژن کارسینوامبرونیک (Carcinoembryonic Antigen (CEA) ) و ((CA19_9) (Cancer Antigen 19-9)) را در خون تولید می‌کنند که تومور مارکر نامیده می‌شوند.

کلونوسکوپی

برای نمونه‌برداری و برداشتن پولیپ‌های روده کاربرد دارد.

پروکتوسکوپی

برای مشاهده محل دقیق و اندزه‌گیری تومور کاربرد دارد.

نمونه برداری از روده

در حین انجام کلونوسکوپی می توان نمونه‌گیری از توده‌های مشکوک به سرطان انجام داد.

آزمایش ژنتیک

اگر سلول‌های سرطانی شده گسترش پیدا کرده باشند، برخی از ژن‌های سلولی مانند KARS، NRAS و BRAF مورد بررسی قرار می‌گیرند.

تصویر برداری از روده ها

با کمک امواج فراصوت، اشعه ایکس، میدان مغناطیسی و یا مواد رادیواکتیو با دستگاه‌ها و روش‌های مختلفی تصویری از روده ها تهیه می‌شود.

توموگرافی کامپیوتری(Computed Tomography (CT))

در این دستگاه با استفاده از اشعه ایکس، تصویری از تومورهای سرطانی و میزان گسترش سرطان به سایر قسمت های حفره شکمی تهیه می‌شود.

سونوگرافی شکم

در این دستگاه با برخورد امواج صوتی به اندام‌ها، امواجی منعکس می‌شود که این امواج منعکس شده توسط کامپیوتر به یک تصویر بر روی یک صفحه تبدیل می‌شود. با کمک این دستگاه می‌توان تومورهای کبد، کیسه صفرا، پانکراس و غیره را بررسی کرد اما تومورهای روده بزرگ با این روش قابل ارزیابی نیستند.

سونوگرافی آندورکتال

در این نوع سونوگرافی یک مبدل مخصوص وارد راست روده می‌کنند تا میزان رشد توده‌های سرطان و درگیری سایر اندام‌های داخلی بدن مشخص شود.

سونوگرافی عمل جراحی

جهت نمونه‌برداری و تشخیص گسترش احتمالی سرطان کلورکتال به کبد در حین عمل جراحی استفاده می‌شود.

تصویربرداری پژواک مغناطیسی اسکن(Magnetic Resonance Imaging (MRI)) اندورکتال

با استفاده از امواج رادیویی، نواحی غیر طبیعی ایجاد شده در رکتال و میزان گسترش سلول‌های سرطانی در نواحی مجاور قابل ارزیابی هستند.

توموگرافی امواج رادیویی الکترون (Positron Emission Tomography (PET) scan)

یک دوربین خاص برای ایجاد یک تصویر از زمینه‌های رادیواکتیو در بدن برای تشخیص سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

آنژیوگرافی برای آزمایش سرطان روده

آنژیوگرافی به عکسبرداری اشعه ایکس از عروق خونی می‌گویند. با استفاده از تصاویر تهیه شده از عروق خونی می‌توان بیماری‌های اندام‌های داخلی بدن را تشخیص دهند.

اگر میخواهید آمادگی کاملی برای چکاپ خودتان داشته باشید نکات گفته شده در بخش قبل از چکاپ چکار کنیم به شما کمکم میکند.

سرطان روده چه علائمی به همراه دارد؟

سرطان، در مراحل اولیه غالباً بدون علائم خاصی ظاهر می‌شود. با پیشرفت و بزرگ شدن توده، علائم آشکار می‌شوند. نشانه‌ های حضور توده در روده ممکن است شامل:

۱. تغییرات مداوم در عادات روده مثل اسهال، یبوست یا تغییر در غلظت مدفوع.
۲. خونریزی مقعدی یا حضور خون در مدفوع.
۳. درد شکمی.
۴. احساس عدم خالی شدن روده پس از دفع مدفوع.
۵. زردی پوست یا چشم.
۶. حالت تهوع و استفراغ.
۷. کاهش ناگهانی و بدون دلیل در وزن.

اگر چنین علائمی را مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید تا بیماری پیشرفت نکند و بد تر نشود. هر چه قدر سریع تر به پزشک مراجعه کنید بیماری قابل درمان و راحت تر خواهد بود.

چرا آزمایش سرطان روده اهمیت دارد؟

سرطان روده، چهارمین سرطان شایع در جهان است، با این حال بدون محاسبه سرطان پوست. این بیماری با مرگ و میر نسبتاً بالا همراه است و جای سوم را در آمار مرگ و میر جهانی از سرطان را  به‌خود اختصاص داده است. جالب است که سن ابتلا به این سرطان در حال کاهش است و در سال‌ های اخیر در جمعیت جوان‌ تر نیز افزایش یافته است.

در ایران، نرخ ابتلا به این بیماری نیز به طور قابل‌توجهی بالاست و هر ساله حدود ۵۰۰۰ نفر در اثر این سرطان جان خود را از دست می‌ دهند. اما نکته قابل توجه این است که اگر این سرطان در مراحل ابتدایی شناسایی شود، قابل درمان و حتی قابل پیشگیری است.

نگاه دقیق‌ تر به آمار و در نظر گرفتن شروع بیماری و امکان پیشگیری از آن، اهمیت انجام تست سرطان روده را به وضوح نشان می‌ دهد. اقدامات پیشگیرانه می‌ توانند به طور قابل توجهی در بهبود سلامت جامعه مؤثر باشند.

چه کسانی باید تست سرطان روده انجام دهند؟

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ ها (CDC) توصیه می‌ کند افرادی که ریسک ابتلا به این سرطان را دارند یا سن آن ها بین ۴۵ تا ۷۵ هستند باید این تست را انجام دهند و بعد از سن ۷۵ سالگی تشخیص به عهده پزشک می باشد که باز هم این تست را انجام دهند یا نه

افرادی که ریسک ابتلا به این سرطان را دارند، دارای موارد زیر هستند:

۱. سابقه شخصی ابتلا به سرطان کولورکتال یا نوع خاصی از پولیپ روده.
۲. سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کولورکتال.
۳. سابقه شخصی ابتلا به بیماری‌ های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو روده.
۴. داشتن سندروم ارثی سرطان کولورکتال مانند پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP) یا سندروم لینچ (سندروم ارثی سرطان روده غیرپولیپی یا HNPCC) اثبات‌شده یا افرادی که مشکوک به داشتن این سندروم هستند.
۵. سابقه شخصی قرار گرفتن در معرض تشعشع در ناحیه شکمی یا لگنی برای درمان سرطان دیگر.

آزمایش های سرطان روده چند نوع است؟

تست‌ های مورد استفاده برای غربالگری سرطان روده به دو دسته اصلی تقسیم می‌ شوند:

تست‌ های مبتنی بر مدفوع:
این تست‌ ها بر اساس تحلیل مدفوع انجام می‌ شوند. خونریزی پولیپ‌ ها و سرطان کولورکتال ممکن است حتی در مقدار کم خون، در آزمایش‌ های مدفوع قابل شناسایی باشند. لازم به ذکر است که وجود خون در مدفوع الزاماً نشان‌دهنده وجود سرطان نیست؛ به عنوان مثال، هموروئید هم می‌تواند عامل خونریزی در مدفوع باشد.

تست‌ های بصری یا ساختاری:
این تست‌ ها به بررسی ساختار داخل روده می‌ پردازند. در حال حاضر، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) سه نوع آزمایش مدفوع را برای غربالگری سرطان کولورکتال تایید کرده اند. برای انجام این آزمایش‌ ها، نمونه‌ های مدفوع توسط بیمار با استفاده از کیت‌ های مرتبط جمع‌آوری شده و نمونه‌ ها به پزشک یا آزمایشگاه ارسال می‌شود. در صورتی که نتایج مثبت باشند،  توصیه می کنند افراد جهت انجام کولونوسکوپی اقدام کنند.

نتیجه گیری

سرطان روده یکی از مهم ترین و خطرناک ترین بیماری ها به حساب می آید که اگر گذری از کنار آن رد شد و توجه نکرد می تواند خطر ساز باشد. به همین دلیل اگر علائمی را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.