کم خونی یا آنمی به وضعیتی گفته میشود که در آن سطح هموگلوبین (Hb) در خون از میزان طبیعی پایینتر باشد. هموگلوبین یک پروتئین است که در سلولهای قرمز خون وجود دارد و برای حمل اکسیژن از ریهها به بافتهای بدن استفاده میشود. علائم کم خونی شامل خستگی، ضعف، سرگیجه، تنگی نفس، تپش قلب، پوست کدر، افزایش زمان خونریزی و کاهش مقاومت بدن در برابر عفونتها هستند.
درمان کم خونی به وابستگی به علت و شدت آن متفاوت است، اما مصرف مکملهای آهن و تغذیه مناسب میتواند بهبود حال بیمار کمک کند. برای اطلاعات بیشتر با لیماطب همراه باشید.
آهن خون در آزمایش
فهرست عناوین صفحه:
همانطور که می دانید آهن عنصری حیاتی برای بدن انسان است که کمبود آن در بدن می تواند ضرر هایی برای بدن به همراه داشته باسد. بنابر این انجام آزنایش و اندازه گیری سطح آن بسیار مهم است. آزمایش خون یکی از روش های رایج برای بررسی سطح آهن در بدن است. در این آزمایش میزان آهن موجود در خون اندازه گیری شده تا مشخص شود آیا بدن به اندازه کافی آهن دریافت می کند یا خیر. کاهش سطح آهن در آزمایش خون می تواند نشانه ای از کم خونی فقر آهن یا سایر مشکلات سلامتی باشد.
دلایل مختلفی برای کاهش سطح آهن در خون وجود دارد. از جمله این دلایل می توان به رژیم غذایی نامناسب و کمبود مصرف غذا های غنی از آهن، خونریزی های مزمن مانند قاعدگی سنگین، زخم معده یا سرطان روده بزرگ، بیماری های التهابی روده، و اختلالات جذب آهن اشاره کرد. همچنین زنان باردار و شیرده به دلیل افزایش نیاز به آهن بیشتر در معرض خطر کمبود ان قرار دارند.
کمبود آهن چیست؟
کمبود آهن یکی از شایعترین انواع کم خونی است که به دلیل عدم تولید و ذخیره سازی کافی آهن در بدن ایجاد میشود. علائم کمبود آهن شامل خستگی، ضعف عمومی، افسردگی، سردرد، خشکی و ترکهای پوست، تنگی نفس، تپش قلب و خفگی در برخی موارد میباشد. برای درمان کمبود آهن، معمولاً از مکمل های آهن و تغذیه مناسب استفاده میشود. همچنین، در صورت وجود علائم شدید، پزشک ممکن است داروهای تزریقی آهن را نیز تجویز کند.
رنج نرمال آزمایش آهن خون چقدر است؟
مقدار آهن در آزمایش خون چقدر است؟ رنج طبیعی غلظت آهن در خون برای زنان بین ۱۲ تا ۱۵۰ میکروگرم بر دسی لیتر و برای مردان بین ۱۳ تا ۱۸۰ میکروگرم بر دسی لیتر است.
دلیل بالا بودن آهن در آزمایش خون
بالا بودن سطح آهن در آزمایش خون وضعیتی است که می تواند نشانه ای از اختلال در تنظیم جذب و ذخیره سازی آهن در بدن باشد. این وضعیت به عنوان هموکروماتوز شناخته می شود و می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد.
یکی از دلایل اصلی بالا بودن آهن در خون، اختلالات ژنتیکی است. در برخی افراد جهش ژنتیکی باعث می شود بدن آن ها آهن را بیش از حد جذب کند و در نتیجه آهن در اندام هایی مانند کبد، قلب و پانکراس تجمع یابد. این تجمع آهن می تواند به آسیب این اندام ها و بروز مشکلات جدی سلامتی منجر شود.
علاوه بر اختلالات ژنتیکی دلایل دیگری نیز می توانند باعث افزایش سطح آهن در خون شوند. از جمله این دلایل می توان به افزایش تولید گلبول های قرمز خون، تجویز مکرر خون یا فرآورده های خونی، برخی بیماری های کبدی و برخی بیماری های خونی اشاره کرد.
بالا بودن آهن در خون می تواند علائمی مانند خستگی، ضعف، درد مفاصل، کاهش وزن، تغییر رنگ پوست و مشکلات قلبی ایجاد کند. در برخی موارد این وضعیت ممکن است بدون علامت باشد و تنها با انجام آزمایش خون تشخیص داده شود.
برای تشخیص دقیق علت بالا بودن آهن در خون، پزشک علاوه بر بررسی علائم بالینی آزمایش های خون مختلفی را تجویز می کند. درمان بالا بودن آهن در خون بسته به علت زمینه ای آن متفاوت است و ممکن است شامل کاهش جذب آهن از طریق رژیم غذایی، خون گیری درمانی، مصرف داروهای کاهش دهنده آهن یا پیوند کبد باشد.
پایین بودن iron در آزمایش خون
پایین بودن میزان آهن در آزمایش خون وضعیتی است که می تواند دلایل مختلفی داشته و بر سلامت افراد تاگذار باشد. آهن عنصری ضروری برای بدن است که نقش مهمی در تولید گلبول های قرمز خون دارد. این گلبول ها مسئول انتقال اکسیژن به سلول های بدن هستند بنابراین کمبود آهن می تواند منجر به کاهش سطح انرژی، ضعف، خستگی مزمن و حتی کم خونی شود.
دلایل متعددی برای پایین بودن آهن خون وجود دارد. یکی از شایع ترین دلایل کمبود آهن در رژیم غذایی است. افرادی که گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ سبز تیره و آجیل به اندازه کافی مصرف نمی کنند بیشتر در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند. علاوه بر این خونریزی های مزمن مانند خونریزی های قاعدگی سنگین، زخم معده، کولیت اولسراتیو و سرطان روده بزرگ نیز می توانند باعث کاهش سطح آهن شوند. همچنین برخی بیماری ها مانند بیماری سلیاک که مانع از جذب مناسب آهن می شود نیز می توانند در این امر نقش داشته باشند.
علاوه بر علائم عمومی مانند خستگی و ضعف، کمبود آهن می تواند علائم دیگری نیز ایجاد کند. این علائم شامل تنگی نفس، سرگیجه، سردرد، پوست رنگ پریده، موهای شکننده و ناخن های شکننده می شود که در موارد شدیدتر کمبود آهن می تواند به مشکلات جدی تری مانند اختلالات شناختی و مشکلات قلبی منجر شود.
برای تشخیص کمبود آهن پزشک علاوه بر بررسی علائم آزمایش خون را تجویز می کند. آزمایش آهن خون سطح آهن سرم، ظرفیت اتصال آهن توتال یا TIBC و فریتین را اندازه گیری می کند. با توجه به نتایج آزمایش پزشک می تواند علت کمبود آهن را مشخص کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
علائم کم خونی چیست؟
کم خونی وضعیتی است که در آن بدن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم تولید نمی کند. گلبول های قرمز مسئول حمل اکسیژن به سلول های بدن هستند بنابراین کمبود آن ها می تواند بر عملکرد بسیاری از اندام ها تاثیر بگذارد. علائم کم خونی بسته به شدت آن و علت زمینه ای می تواند متفاوت باشد.
یکی از شایع ترین علائم کم خونی احساس خستگی و ضعف مفرط است. افراد مبتلا به کم خونی ممکن است حتی پس از استراحت کامل نیز احساس خستگی کنند. رنگ پریدگی پوست، لب ها و ناخن ها نیز از دیگر علائم رایج کم خونی است. این اتفاق به دلیل کاهش هموگلوبین رخ می دهد. البته این علائم در مردان و زنان می توانند کمی متفاوت باشند که در زیر به این علائم پرداخته ایم.
علائم کم خونی در زنان
از آنجایی که زنان به دلایلی مانند قاعدگی، بارداری و زایمان بیشتر در معرض خطر کم خونی قرار دارند بهتر است با علائم آن آشنا شوید تا با مشاهده هرگونه علائم به پزشک مراجعه و آزمایش های لازم را انجام دهید.
- یکی از شایع ترین علائم کم خونی در زنان احساس خستگی و ضعف مفرط است. حتی با استراحت کافی زنان مبتلا به کم خونی احساس خستگی می کنند. دلیل این امر کاهش اکسیژن رسانی به بافت های بدن است.
- رنگ پریدگی پوست، لب ها و ناخن ها نیز از دیگر علائم بارز کم خونی در زنان است. این اتفاق به دلیل کاهش هموگلوبین رخ می دهد.
- تنگی نفس، سرگیجه و سردرد نیز از علائم شایعی هستند که در زنان مبتلا به کم خونی مشاهده می شود. این علائم به دلیل کاهش اکسیژن رسانی به مغز رخ می دهند.
- تپش قلب، ضربان قلب نامنظم و درد قفسه سینه نیز ممکن است در برخی زنان مبتلا به کم خونی مشاهده شود.
- زنان مبتلا به کم خونی ممکن است دچار ریزش مو، خشکی پوست، شکنندگی ناخن ها، اختلالات خواب و مشکلات تمرکز شوند. همچنین، برخی زنان ممکن است میل شدیدی به خوردن مواد غیر خوراکی یا پیکا پیدا کنند.
- خونریزی های قاعدگی سنگین نیز می تواند یکی از علائم کم خونی در زنان باشد. این خونریزی ها باعث کاهش ذخایر آهن بدن شده و در نتیجه به کم خونی منجر می شوند.
علائم کم خونی در مردان
اگرچه کم خونی بیشتر در زنان به دلیل خونریزی قاعدگی مشاهده می شود اما برخی از آقایان نیز به آن دچار می شوند که علائمی مشابه با علائم کم خونی در زنان داشته با تفاوت های جزئی. در زیر به برخی از این علائم پرداخته ایم.
- یکی از شایع ترین علائم کم خونی در مردان، احساس خستگی و ضعف است. حتی پس از استراحت کافی مردان مبتلا به کم خونی احساس خستگی و بی حالی می کنند. این به دلیل کاهش اکسیژن رسانی به بافت های بدن است.
- رنگ پریدگی لب ها پوست بدن و ناخن ها که به دلیل کاهش هموگلوبین خون اتفاق می افتد از دیگر علائم بارز کم خونی در مردان است.
- تنگی نفس، سرگیجه و سردرد نیز از علائم شایعی هستند که در مردان مبتلا به کم خونی مشاهده می شود. این علائم به دلیل کاهش اکسیژن رسانی به مغز رخ می دهند.
- تپش قلب، ضربان قلب نامنظم و درد قفسه سینه نیز ممکن است در برخی مردان مبتلا به کم خونی مشاهده شود.
- مردان مبتلا به کم خونی ممکن است دچار ریزش مو، خشکی پوست، شکنندگی ناخن ها، اختلالات خواب و مشکلات تمرکز شوند.
- خونریزی های داخلی مانند زخم معده یا روده نیز می توانند یکی از علل شایع کم خونی در مردان باشند. این خونریزی ها باعث کاهش ذخایر آهن بدن شده و در نتیجه به کم خونی منجر می شوند.
علائم کم خونی در پریودی چیست؟
کم خونی به خصوص در دوران قاعدگی به دلیل از دست رفتن خون می تواند در زنان شایع باشد. این وضعیت زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نکرده بنابراین کمبود آن ها می تواند علائم مختلفی را به همراه داشته باشد. در زیر به برخی از علائم کم خونی در پریودی پرداخته ایم.
- تپش قلب، ضربان قلب نامنظم و درد قفسه سینه
- رنگ پریدگی پوست، لب ها و ناخن ها
- احساس خستگی و ضعف
- تنگی نفس، سرگیجه و سردرد
- ریزش مو، خشکی پوست، شکنندگی ناخن ها، اختلالات خواب و مشکلات تمرکز
- خونریزی های قاعدگی سنگین
علائم کم خونی مغز استخوان
کم خونی مغز استخوان وضعیتی است که در آن مغز استخوان قادر به تولید کافی گلبول های قرمز، سفید و پلاکت نیست. این کمبود در تولید سلول های خونی باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم می شود که شدت آن ها به میزان کاهش تولید سلول های خونی بستگی دارد.
یکی از شایع ترین علائم کم خونی مغز استخوان، احساس خستگی حتی با وجود استراحت کافی است. دلیل این امر کمبود گلبول های قرمز خون و در نتیجه کاهش اکسیژن رسانی به بافت های بدن است.
رنگ پریدگی پوست، لب ها و ناخن ها نیز از دیگر علائم بارز کم خونی مغز استخوان است. تنگی نفس، سرگیجه و سردرد نیز از علائم شایعی هستند که در افراد مبتلا به کم خونی مغز استخوان مشاهده می شود. این علائم به دلیل کاهش اکسیژن رسانی به مغز رخ می دهند.
علاوه بر این افراد مبتلا به کم خونی مغز استخوان ممکن است به عفونت های مکرر مبتلا شوند. دلیل این امر کاهش تعداد گلبول های سفید خون است که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند. همچنین خونریزی های طولانی مدت و کبودی های آسان از دیگر علائم این بیماری است که به دلیل کاهش تعداد پلاکت ها رخ می دهد.
درمان سریع کم خونی
درمان سریع کم خونی لزوما به معنای درمان آنتی بیوتیکی یا جراحی نیست، بلکه معمولا شامل تغییراتی در رژیم غذایی، مصرف مکمل ها و در برخی موارد دارو های خاص است.
رژیم غذایی غنی از آهن
یکی از مهم ترین راه های درمان کم خونی مصرف غذا های غنی از آهن است. گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ سبز تیره مانند اسفناج و چغندر، آجیل منابع غنی از آهن هستند. همچنین مصرف ویتامین C به همراه غذا های حاوی آهن به جذب بهتر آن کمک می کند.
مکمل های آهن
در بسیاری از موارد پزشک برای درمان کم خونی مکمل های آهن تجویز می کند. این مکمل ها به افزایش سطح آهن خون کمک کرده و علائم کم خونی را بهبود می بخشند. با این حال مصرف خودسرانه مکمل های آهن توصیه نمی شود و باید تحت نظر پزشک انجام شود.
داروهای خاص
در برخی موارد برای درمان کم خونی از داروهای خاصی استفاده می شود. این داروها بسته به علت زمینه ای کم خونی متفاوت هستند. مثلا در کم خونی ناشی از بیماری های مزمن ممکن است از داروهایی برای تحریک تولید گلبول های قرمز استفاده شود.
برای درمان سریع کم خونی چه بخوریم؟
با افزایش مصرف غذاهای حاوی آهن، می توان به بهبود علائم کم خونی و افزایش سطح هموگلوبین کمک کرد. گوشت قرمز، مرغ و ماهی به ویژه منابع خوبی از آهن هستند. این نوع آهن به راحتی توسط بدن جذب می شود. علاوه بر گوشت، حبوبات مانند لوبیا، عدس و نخود نیز حاوی آهن هستند، اما جذب آهن موجود در آن ها به اندازه آهن موجود در گوشت آسان نیست.
برای افزایش جذب آهن موجود در حبوبات، بهتر است آن ها را همراه با غذا های غنی از ویتامین C مانند لیمو، پرتقال یا گوجه فرنگی مصرف کنید. سبزیجات برگ سبز تیره مانند اسفناج، کلم پیچ و بروکلی نیز منابع خوبی از آهن هستند. با این حال این سبزیجات حاوی اسید اگزالیک هستند که جذب آهن را کاهش می دهد. برای کاهش این اثر، بهتر است این سبزیجات را پخته مصرف کنید.
آجیل و دانه ها نیز حاوی آهن هستند. بادام، گردو، تخمه آفتابگردان و کنجد از جمله آجیل و دانه هایی هستند که آهن قابل توجهی دارند. علاوه بر آهن، ویتامین های گروه B نیز برای تولید گلبول های قرمز ضروری هستند. غذاهایی مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، آجیل و غلات کامل منابع خوبی از ویتامین های گروه B هستند. برخی از غذا های مفید برای درمان کم خونی عبارتند از:
- گوشت قرمز مانند گوساله، گوسفند
- مرغ
- ماهی
- حبوبات مانند لوبیا، عدس، نخود
- سبزیجات برگ سبز تیره اسفناج، کلم پیچ
- آجیل بادام، گردو
- دانه ها مانند تخمه آفتابگردان، کنجد
- میوه های خشک مانند کشمش، زردآلو خشک شده
- غلات کامل
- تخم مرغ
بالا بودن iron در آزمایش خون
آهن (Fe) چیست؟ و بالا بودن سطح آن چه علائمی به همراه دارد؟ بالا بودن سطح آهن در خون وضعیتی است که در آن بدن آهن بیشتری از حد نیاز خود جذب می کند. این وضعیت اگرچه ممکن است در ابتدا ببدون علائم و علامت باشد اما در درازمدت می تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. آهن یک ماده معدنی ضروری برای بدن است و برای تولید گلبول های قرمز و انتقال اکسیژن به سلول ها مورد نیاز است.
با این حال تجمع بیش از حد آهن در بدن می تواند به بافت های مختلف به ویژه کبد، قلب و لوزالمعده آسیب برساند. دلایل مختلفی برای بالا بودن سطح آهن در خون وجود دارد. یکی از شایع ترین علت ها، هموکروماتوز اولیه است که یک اختلال ژنتیکی بوده و باعث می شود بدن آهن بیشتری از غذا جذب کند. همچنین مصرف بیش از حد مکمل های آهن، تزریقات مکرر خون و برخی بیماری های کبدی نیز می توانند منجر به افزایش سطح آهن در خون شوند.
علائم بالا بودن آهن در خون
پایین بودن اهن در خون می تواند عوارض و علائمی به همراه داشته باشد به همین دلیل تاکید بر مصرف انواع قرص ها و مکمل ها برای افزایش آن بخصوص برای بانوان بسیار بوده است. اما همیشه مصرف این مکمل ها و یا افزایش آن در خون مناسب نبوده و گاهی می تواند با علائمی همراه باشد که شاید این علائم زندگی فرد را مختل کنند.
در زیر به برخی از علائم بالا بودن آهن در خون پرداخته ایم. اگر این علائم را داشتید بهتر است به پزشک مراجمعه کنید تا آزمایش مورد نیاز برای بررسی سطح آزمایش خون شما تجویز شود.
- احساس خستگی و ضعف
- درد مفاصل
- تغییر رنگ پوست
- مشکلات قلبی
- کاهش وزن
تشخیص بالا بودن سطح آهن در خون با انجام آزمایش خون انجام می شود. برای درمان این وضعیت روش های مختلفی وجود دارد. در موارد خفیف، کاهش مصرف غذاهای غنی از آهن و اجتناب از مصرف مکمل های آهن می تواند مفید باشد. در موارد شدیدتر، ممکن است به خون گیری منظم یا درمان دارویی نیاز باشد.
درحالت کلی بالا بودن سطح آهن در خون یک وضعیت جدی است که نیاز به تشخیص و درمان به موقع دارد. اگر شما در مورد سطح آهن خون خود نگرانی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
علائم کم خونی شدید در بانوان
کم خونی در بانوان عارضه ای شایع است که احتمالا اکثر بانوان دچار آن باشند. اما اگر نمی دانید که کم خونی دارید یا نه بهتر است علائم گفته شده در زیر را خوانده و به پزشک برای تجویز آزمایش مراجعه کنید.
- تپش قلب و درد قفسه سینه
- سرد شدن دست ها و پاها
- احساس خستگی
- کم کاری تیروئید
- افسردگی
- سندرم پیکا
- شکنندگی ناخن ها
- سوزن سوزن شدن دست ها و پاها
- رنگ پریدگی پوست و صورت
- ریزش مو
- تنگی نفس
- سرگیجه و سردرد
- زردی پوست
- مشکلات تمرکز
علائم کم خونی در کودکان
کم خونی در کودکان می تواند به شکل های متفاوتی ظاهر شود علائم آن بسته به شدت کم خونی در کودک متفاوت بوده اما بهتر است در هر صورت این علائم نادیده گرفته نشوند. در یر به برخی از این علائم پرداخته ایم.
- کمبود انرژی و خستگی
- سرد بودن دست و پای کودک
- رنگ پریدگی و زردی پوست
- اختلال در بهبود زخم
انواع آزمایش اهن خون:
سطح آهن خون برای تشخیص بیماریهای مختلف، از جمله کمبود آهن، بیماری هماچوری و بیماری هموکروماتوز اندازه گیری می شود. این اندازه گیری با استفاده از چندین روش مختلف صورت می گیرد که عبارتند از:
۱- سطح سرمی آهن Fe – Iron: در این روش، سطح آهن خون با استفاده از نمونه خون سرمی اندازه گیری می شود.
۲- آزمایش ترانسفرینTIBC: در این روش، مقدار ترانسفرین (پروتئینی که آهن را به سایر بافتها منتقل می کند) در نمونه خون سرمی اندازه گیری می شود.
۳- سطح فریتین خون Ferritin : فریتین یک پروتئین است که در نگهداری ذخایر آهن در بدن نقش دارد. در این روش، سطح فریتین در نمونه خون سرمی اندازه گیری می شود.
۴- تست آهن باقیماندهCBC: این روش برای اندازه گیری مقدار آهن باقیمانده در بدن استفاده می شود. در این روش، آهن خون قبل و بعد از تزریق دارویی که برای جذب آهن استفاده می شود، اندازه گیری می شود. بله، اندازه گیری سطح آهن خون می تواند برای تشخیص کمبود آهن و کم خونی استفاده شود. در صورت کمبود آهن، سطح آهن خون کاهش می یابد. اما برای تشخیص دقیق تر، باید از روش های دیگری مانند سطح فریتین و تست آهن باقیمانده نیز استفاده شود.
[gravityform id="7" title="true"]