Maple Syrup Urine Disease (MSUD) چیست؟

بیماری ادرار شربت افرا (MSUD) یک اختلال متابولیکی نادر و ارثی است. این بیماری بدن شما را از تجزیه اسیدهای آمینه خاص باز می دارد. پروتئین بوسیله ی یکسری از انزیم ها به اسیدهای آمینه تبدیل می شوند. هر گونه نقص در تولید این آنزیم ها باعث ایجاد اختلال در وضعیت سلامت بدن می شود. نقص در تولید برخی آنزیم‌ها باعث تجمع اسیدهای آمینه و محصولات جانبی آن‌ها از جمله کتو اسیدها در بدن می‌شوند و این امر باعث آسیب عصبی، کما و حتی مرگ می شود.

در MSUD، بدن فاقد آنزیمی به نام BCKDC (مجموعه آلفا کتو اسید دهیدروژناز با زنجیره شاخه‌ای) است. آنزیم BCKDC سه اسید آمینه مهم را پردازش می کند: لوسین، ایزولوسین و والین که BCAA (اسیدهای آمینه شاخه دار) نیز نامیده می شوند. BCAA در غذاهای غنی از پروتئین مانند گوشت، تخم مرغ و شیر یافت می شود.

مطالب مرتبط:تست تری گلیسیرید چیست؟

در صورت عدم درمان، MSUD می تواند مشکلات جسمی و عصبی قابل توجهی ایجاد کند. MSUD را می توان با محدودیت های غذایی کنترل کرد. موفقیت این روش با آزمایش خون قابل بررسی است. انواع MSUD عبارتند از:

1. کمبود BCKDC
2. کمبود آلفا کتو اسید دهیدروژناز با زنجیره شاخه ای
3. کتواسیدوری با زنجیره شاخه ای
4. کتونوری با زنجیره شاخه ای I

چهار زیرگروه MSUD وجود دارد که همه اختلالات ژنتیکی ارثی هستند و براساس میزان فعالیت آنزیمی، شدت و سن بیمار شدت بیماری زایی ظاهر می شوند.

MSUD کلاسیک

شایع ترین و شدیدترین شکل این بیماری است. فرد مبتلا فعالیت آنزیمی کمی دارد(تقریباً ۲ درصد یا کمتر از فعالیت طبیعی) علائم چند روز پس از تولد در نوزادان مشاهده می شود.

MSUD متوسط

علائم و سن شروع بسیار متفاوت است. افراد مبتلا به این نوع MSUD حدود ۳ تا ۸ درصد سطح فعالیت آنزیمی بالاتری نسبت به MSUD کلاسیک دارند.

MSUD متناوب

این شکل با رشد و تکامل طبیعی فیزیکی و فکری تداخلی ندارد. علائم معمولاً در کودک بین ۱ تا ۲ سال سن دارند، ظاهر می شود. این یک شکل خفیف تر از MSUD کلاسیک است. افراد حدود ۸ تا ۱۵ درصد دارای فعالیت آنزیمی قابل توجهی هستند. واکنش اولیه بیماری اغلب زمانی رخ می دهد که کودک دچار استرس، بیماری یا افزایش غیرعادی پروتئین شود.

MSUD پاسخ دهنده به تیامین

این شکل از بیماری اغلب با دوزهای زیاد تیامین یا ویتامین B-1 بهبود می یابد. علائم معمولا بعد از نوزادی بروز می کند. حتی اگر تیامین می تواند مفید باشد، محدودیت های غذایی نیز ضروری است.

مطالب مرتبط:تست تری گلیسیرید چیست؟

علائم MSUD

برخی از علائم اولیه مشخصه MSUD کلاسیک عبارتند از:

1. بی حالی
2. اشتهای ضعیف
3. کاهش وزن
4. توانایی مکیدن ضعیف
5. تحریک پذیری
6. بوی متمایز شکر افرا در جرم گوش، عرق و ادرار
7. الگوهای خواب نامنظم
8. دوره های متناوب هیپرتونی (سفتی عضلانی) و هیپوتونی (لنگی عضلانی)
9. گریه بلند

علائم MSUD متوسط ​​و پاسخ به تیامین عبارتند از:

1. تشنج
2. اختلالات عصبی
3. کاهش رشد
4. مشکلات تغذیه
5. بوی متمایز شکر افرا در جرم گوش، عرق و ادرار

عوامل خطر برای MSUD

سازمان ملی اختلالات نادر (NORD) گزارش می دهد که MSUD به همان میزان در مردان و زنان (حدود ۱ در ۱۸۵۰۰۰ نفر) رخ می دهد. خطر ابتلا به هر نوع MSUD به این بستگی دارد که والدین شما ناقل این بیماری هستند یا خیر. اگر پدر و مادر هر دو ناقل باشند، فرزندشان به موارد زیر مبتلا است:

1. ۲۵ درصد احتمال دریافت دو ژن جهش یافته و داشتن MSUD
2. ۵۰ درصد شانس دریافت تنها یک ژن معیوب و ناقل بودن
3. ۲۵ درصد احتمال دریافت یک ژن طبیعی از هر والدین

اگر دو ژن طبیعی برای BCKDC دارید، نمی توانید این بیماری را به فرزندان خود منتقل کنید.

هنگامی که دو والدین حامل ژن مغلوب BCKDC هستند، ممکن است یکی از فرزندان آنها به این بیماری مبتلا شود و فرزندان دیگر به آن مبتلا نباشند. با این حال، این کودکان ۵۰ درصد شانس ناقل بودن را دارند. آنها همچنین ممکن است در آینده خطر ابتلا به یک فرزند مبتلا به MSUD را داشته باشند.

علل MSUD

MSUD یک اختلال ژنتیکی مغلوب است. همه اشکال این بیماری از والدین شما به ارث رسیده است. چهار نوع MSUD در اثر جهش یا تغییر در ژن‌های مرتبط با آنزیم‌های BCKDC ایجاد می‌شوند. هنگامی که آن ژن ها معیوب باشند، آنزیم های BCKDC تولید نمی شوند یا به درستی کار نمی کنند. این جهش های ژنی در کروموزوم هایی که از والدین خود دریافت می کنید به ارث می رسد.

به طور معمول، والدین کودکان مبتلا به MSUD به این بیماری مبتلا نیستند و یک ژن جهش یافته و یک ژن طبیعی برای MSUD دارند. اگرچه آنها حامل ژن مغلوب معیوب هستند، اما تحت تأثیر آن قرار نمی گیرند. داشتن MSUD به این معنی است که شما یک ژن معیوب برای BCKDC را از هر والدین به ارث برده اید.

تشخیص MSUD

داده‌های مرکز ملی منابع ژنتیک و غربالگری نوزادان (NNSGRC) نشان می‌دهد که هر ایالت در ایالات متحده، نوزادان را برای MSUD به عنوان بخشی از برنامه غربالگری نوزادان خود آزمایش می‌کند، که یک آزمایش خون است که بیش از ۳۰ اختلال مختلف را نیز غربال می‌کند.

شناسایی وجود MSUD در بدو تولد برای جلوگیری از آسیب طولانی مدت حیاتی است. در مواردی که هر دو والدین ناقل هستند و آزمایش فرزندشان برای MSUD منفی است، ممکن است آزمایش‌های اضافی برای تأیید یافته‌ها و جلوگیری از شروع علائم توصیه شود.

هنگامی که علائم بعد از دوره نوزادی ظاهر می شود، تشخیص MSUD می تواند با تجزیه و تحلیل ادرار یا آزمایش خون انجام شود. تجزیه و تحلیل ادرار می تواند غلظت بالای اسیدهای کتو را تشخیص دهد و آزمایش خون می تواند سطح بالایی از اسیدهای آمینه را تشخیص دهد. تشخیص MSUD همچنین می تواند با تجزیه و تحلیل آنزیمی گلبول های سفید خون یا سلول های پوست تأیید شود.

اگر نگران این هستید که ممکن است ناقل MSUD باشید، آزمایش ژنتیک می‌تواند تأیید کند که یکی از ژن‌های ناقص ایجادکننده این بیماری را دارید یا خیر. در دوران بارداری، پزشک شما می تواند از نمونه های به دست آمده از پرزهای کوریونی (CVS) یا آمنیوسنتز برای تشخیص جنین استفاده کند.

عوارض MSUD

عوارض ناشی از MSUD تشخیص داده نشده و درمان نشده می تواند شدید و حتی کشنده باشد. حتی نوزادانی که در یک برنامه درمانی قرار دارند، می توانند حوادثی از بیماری شدید را تجربه کنند که به آن بحران های متابولیک می گویند.

بحران های متابولیک زمانی رخ می دهد که افزایش ناگهانی و شدید BCAA در سیستم وجود داشته باشد. در صورت عدم درمان، این وضعیت می تواند منجر به آسیب جدی جسمی و عصبی شود. بحران متابولیک معمولاً با موارد زیر نشان داده می شود:

1. خستگی مفرط یا بی حالی
2. از دست دادن هوشیاری
3. تحریک پذیری
4. استفراغ

هنگامی که MSUD تشخیص داده نشود یا بحران های متابولیک درمان نشود، عوارض شدید زیر ممکن است رخ دهد:

1. تشنج
2. تورم مغز
3. عدم جریان خون به مغز
4. اسیدوز متابولیک – وضعیتی که در آن خون حاوی سطوح بالایی از مواد اسیدی است
5. کما

هنگامی که این شرایط رخ می دهد، می تواند منجر به موارد زیر شود:

1. آسیب عصبی شدید
2. ناتوانی ذهنی
3. کوری
4. اسپاستیسیتی یا سفتی کنترل نشده عضلانی

در نهایت، عوارض تهدید کننده زندگی می تواند ایجاد شود و منجر به مرگ شود، به خصوص اگر درمان نشود.

درمان MSUD

اگر نوزاد شما مبتلا به MSUD تشخیص داده شود، درمان فوری پزشکی می تواند از مشکلات جدی پزشکی و ناتوانی ذهنی جلوگیری کند. درمان اولیه شامل کاهش سطح BCAA در خون کودک شما است.

مطالب مرتبط:چکاپ قبل از ازدواج در منزل

به طور معمول، این شامل تزریق داخل وریدی (IV) اسیدهای آمینه است که حاوی BCAA نیستند، همراه با گلوکز برای کالری اضافی. این درمان استفاده از لوسین، ایزولوسین و والین موجود در بدن را ارتقا می دهد. در عین حال سطح BCAA را کاهش می دهد و پروتئین لازم را تامین می کند.

پزشک شما با همکاری یک متخصص متابولیک و یک متخصص تغذیه، یک برنامه درمانی طولانی مدت برای کودک شما با MSUD ایجاد خواهد کرد. هدف از برنامه درمانی این است که تمام پروتئین و مواد مغذی مورد نیاز کودک برای رشد و تکامل سالم را در اختیار کودک شما قرار دهد. این طرح همچنین از جمع آوری بیش از حد BCAAS در خون آنها جلوگیری می کند.

چگونه از MSUD جلوگیری کنیم؟

از آنجایی که MSUD یک بیماری ارثی است، هیچ روشی برای پیشگیری وجود ندارد. یک مشاور ژنتیک می تواند به شما در تعیین خطر تولد نوزاد مبتلا به MSUD کمک کند. آزمایش ژنتیک می تواند به شما بگوید که آیا شما یا همسرتان ناقل این بیماری هستید یا خیر. آزمایش DNA می تواند بیماری را در جنین قبل از تولد شناسایی کند.

کلام اخر

کودکان مبتلا به MSUD می توانند زندگی فعال و عادی داشته باشند. نظارت منظم پزشکی و توجه دقیق به محدودیت های غذایی می تواند به کودک شما کمک کند تا از عوارض احتمالی جلوگیری کند. با این حال، حتی با نظارت دقیق، یک بحران متابولیک ممکن است فوران کند. اگر کودک شما علائم MSUD را داشت، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر درمان در اسرع وقت شروع و ادامه یابد، می توانید بهترین نتایج را به دست آورید.