آزمایش خون ابزاری است که پزشک از آن برای کمک به تشخیص و مدیریت سرطان استفاده می کنند. به عنوان مثال می توان به شمارش کامل خون و نشانگرهای تومور اشاره کرد. نتایج می تواند اطلاعات مهمی در مورد سلامت کلی، عملکرد اندام ها و بیماری احتمالی ارائه دهد. اما باید آنها را در کنار سایر عوامل و آزمایش ها در نظر گرفت.
آزمایش پروتئین خون چیست؟
فهرست عناوین صفحه:
آزمایش پروتئین خون، یکی از آزمایش های رایج است که برای ارزیابی وضعیت کلی سلامتی و تشخیص برخی بیماری ها انجام می شود. پروتئین ها مولکول های بزرگی هستند که نقش های حیاتی در بدن دارند. آن ها برای ساخت عضلات، بافت ها، آنزیم ها، هورمون ها و سیستم ایمنی بدن ضروری هستند. بنابراین، اندازه گیری میزان پروتئین خون می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد اندام های مختلف بدن، به ویژه کبد و کلیه ها، ارائه دهد.
در این آزمایش، میزان کل پروتئین موجود در خون اندازه گیری شده و همچنین، نسبت بین دو نوع اصلی پروتئین خون، یعنی آلبومین و گلوبولین، نیز مورد بررسی قرار می گیرد. آلبومین، پروتئینی است که در کبد تولید می شود و نقش مهمی در حفظ فشار اسمزی خون و انتقال مواد مغذی دارد. گلوبولین ها نیز انواع مختلفی دارند و در عملکرد سیستم ایمنی و حمل و نقل برخی مواد در خون نقش دارند.
چرا آزمایش پروتئین خون برای تشخیص سرطان انجام می شود؟
آزمایش پروتئین خون یکی از راه های مهم تشخیصی در پزشکی است که به پزشکان کمک می کند تا طیف وسیعی از بیماری ها از جمله سرطان را شناسایی کنند. پروتئین ها، مولکول های پیچیده ای هستند که نقش های حیاتی در بدن ایفا می کنند. هرگونه تغییر در میزان یا نوع پروتئین های خون می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد.
سلول های سرطانی اغلب پروتئین های خاصی را تولید می کنند که در سلول های سالم وجود ندارد یا میزان آن ها بسیار کم است. این پروتئین ها به عنوان مارکر های توموری شناخته می شوند و می توانند در خون تشخیص داده شوند. با اندازه گیری سطح این مارکر ها، پزشکان می توانند به وجود و پیشرفت سرطان مشکوک شوند.
کدام پروتئین های توموری در آزمایش خون بررسی می شوند؟
انواع مختلفی از مارکر های توموری وجود دارد که هر کدام با سرطان خاصی مرتبط هستند. برخی از مهم ترین این مارکر ها عبارتند از:
آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)
این مارکر برای تشخیص سرطان پروستات مورد استفاده قرار می گیرد. افزایش سطح PSA در خون می تواند نشاندهنده وجود سرطان پروستات یا بزرگ شدن خوش خیم پروستات باشد.
آنتی ژن کارسینوئید (CEA)
این مارکر برای تشخیص سرطان روده بزرگ و برخی دیگر از سرطان ها مانند سرطان پانکراس و ریه استفاده می شود.
آلفا-فیتوپروتئین (AFP)
افزایش سطح AFP در خون می تواند نشان دهنده سرطان کبد، تخمدان یا برخی از انواع تومور های جوانه زایی باشد.
مارکر CA-125
این مارکر اغلب برای نظارت بر سرطان تخمدان استفاده می شود، اما افزایش سطح آن می تواند در برخی از انواع دیگر سرطان نیز مشاهده شود.
مارکر CA 19-9
این مارکر برای تشخیص سرطان پانکراس و برخی از انواع سرطان روده بزرگ استفاده می شود.
آیا می توان سرطان را با آزمایش خون تشخیص داد؟
آزمایش خون یکی از ابزارهای بسیاری است که پزشک برای تشخیص و مدیریت سرطان از آن استفاده می کنند. آزمایش ها می توانند اطلاعات مهمی در مورد موارد زیر ارائه دهند:
- مواد شیمیایی و پروتئین در خون شما که ممکن است نشان دهنده سرطان باشد.
- سطح سلول های خونی که خیلی بالا یا خیلی پایین است، شاید به دلیل سرطان.
- سلامت کلی
- عملکرد اندام
- مرحله سرطان
- راه های درمان
- این که آیا درمان موثر است یا بیماری در حال پیشرفت است.
- اینکه آیا سرطان عود کرده است.
مطالب مرتبط: آزمایشات های خون برای سرطان سینه
چه آزمایشاتی برای بررسی سرطان انجام می شود؟
- شمارش کامل خون (CBC)
- تومور مارکرها
- آزمایش پروتئین خون
- آزمایشات سلول تومور در گردش
اگرچه آزمایش خون در تشخیص سرطان مفید است، اما به تنهایی مورد استفاده قرار نمی گیرد و بایستی آزمایشات تکمیلی انجام داد. این ازمایشات عبارتند از:
- معاینه ی جسمی
- نمونه برداری از بافت به نام بیوپسی
- تصویربرداری پزشکی، مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی
- تست های تخصصی مانند ماموگرافی برای سرطان سینه و تست پاپ اسمیر برای سرطان دهانه رحم
رنج نرمال تومور مارکر ها
تومور مارکر ها پروتئین ها یا موادی هستند که توسط سلول های سرطانی تولید می شوند یا سطح آن ها در پاسخ به وجود سرطان تغییر می کند. اندازه گیری سطح این مارکر ها در خون یکی از روش های تشخیص و پیگیری سرطان است. اما سوالی که پیش می آید این است که رنج نرمال این مارکر ها چیست و چه عواملی بر آن تأثیر می گذارند؟
رنج نرمال برای هر تومور مارکر متفاوت است و به عواملی مانند سن، جنسیت و آزمایشگاه انجام دهنده آزمایش و روش اندازه گیری بستگی دارد. معمولاً هر آزمایشگاهی رنج نرمال خاص خود را برای هر مارکر تعیین می کند که در برگه نتیجه آزمایش درج می شود. این رنج، محدوده ای است که در آن سطح مارکر در افراد سالم انتظار می رود.
چه سرطان هایی با آزمایش خون تشخیص داده می شوند؟
آزمایش خون می تواند در همه انواع سرطان، به ویژه سرطان های خون مانند:
- لنفوم هوچکین
- سرطان خون
- لنفوم غیر هوچکین
- مولتیپل میلوما
شمارش کامل خون چیست؟
شمارش کامل خون (CBC) سه نوع سلول خونی را که در جریان خون شما در گردش هستند را اندازه گیری می کند. نتایج می تواند به پزشک کمک کند تا سرطان را تشخیص دهد و مقدار پیشرفت سرطان را بررسی کند. هر نوع سلول خونی محدوده ای دارد که طبیعی یا سالم در نظر گرفته می شود. آزمایشگاهها از محدودههایی استفاده میکنند، زیرا این تعداد میتواند از فردی به فرد دیگر یا در یک فرد مشابه از روز به روز متفاوت باشد. سه نوع سلول و محدوده آنها عبارتند از:
- پلاکت ها که به لخته شدن خون کمک می کنند. محدوده طبیعی برای تعداد پلاکت ها ۱۵۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰۰ در میلی لیتر است.
- گلبول های قرمز خون، که اکسیژن را در سراسر بدن می رساند. گلبول های قرمز ممکن است به دو روش مختلف اندازه گیری شوند. هماتوکریت نسبت گلبول های قرمز خون شما است. محدوده طبیعی برای مردان ۴۰ تا ۵۵ درصد و برای زنان ۳۶ تا ۴۸ درصد است. هموگلوبین یک پروتئین در گلبول های قرمز است. محدوده طبیعی برای مردان ۱۳ تا ۱۷ گرم در دسی لیتر و برای زنان ۵/ ۱۱ تا ۵/۱۵گرم در دسی لیتر است.
- گلبول های سفید خون که با عفونت مبارزه می کنند. محدوده طبیعی گلبول های سفید ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ در میلی لیتر است.
عوامل زیادی می توانند بر CBC شما تأثیر بگذارند. پزشک به شما کمک میکند تا معنی اعدادتان را بفهمید. نتایج باید همراه با سایر عوامل مانند علائم و نتایج آزمایشات تکمیلی در نظر گرفته شوند.
تومور مارکرها چیست؟
تومور مارکرها موادی هستند که توسط سلول های سرطانی یا سلول های طبیعی بدن شما در پاسخ به سرطان ساخته می شوند. برخی از نشانگرهای تومور نشان دهنده نوع خاصی از سرطان هستند. برخی دیگر می توانند چندین نوع مختلف سرطان را نشان دهند. برخی از نشانگرهای تومور که در حال حاضر استفاده می شوند عبارتند از:
مطالب مرتبط: آزمایش خون برای چکاپ روده
- آلفا فتوپروتئین (AFP) برای سرطان کبد
- بتا ۲ میکروگلوبولین (B2M) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) برای سرطان خون
- کلسی تونین برای سرطان تیروئید
- آنتی ژن سرطانی ۱۲۵ (CA 125) برای سرطان تخمدان
- آنتی ژن های سرطانی ۱۵-۳ و ۲۷-۲۹ برای سرطان سینه
- آنتی ژن کارسینومبریونیک (CEA) برای سرطان کولورکتال، سرطان ریه، سرطان معده، سرطان پانکراس و غیره.
- گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) برای سرطان بیضه و سرطان تخمدان
- آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) برای سرطان پروستات
اگر یک آزمایش خون نشانگر تومور را تشخیص دهد، پزشک آزمایشهای تکمیلی را تجویز میکند.
مطالب مرتبط: آزمایش خون برای چکاب ریه
آزمایش سلول تومور در گردش چیست؟
نوع جدیدی از آزمایش خون برای سرطان به دنبال سلول های تومور در گردش است. این سلول ها از یک تومور جدا شده اند و در جریان خون شما هستند که ممکن است نشان دهنده گسترش سرطان (متاستاز) باشد. این آزمایش در حال حاضر می تواند به نظارت بر انواع خاصی از سرطان مانند سرطان سینه، پروستات و کولورکتال کمک کند.
تفسیر نتایج آزمایش خون برای سرطان
تفسیر نتایج آزمایش خون توسط پزشک متخصص انجام می شود. پزشک با توجه به نتایج آزمایش، علائم بیمار، سابقه پزشکی و سایر آزمایش های انجام شده، تشخیص نهایی را ارائه می دهد.
نتایج طبیعی
اگر نتایج آزمایش خون طبیعی باشد، به این معنی نیست که بیمار به سرطان مبتلا نیست. ممکن است نیاز به انجام آزمایش های تکمیلی یا بررسی های بالینی بیشتر باشد.
نتایج غیر طبیعی
اگر نتایج آزمایش خون غیر طبیعی باشد، ممکن است نشان دهنده وجود سرطان یا سایر بیماری های زمینه ای باشد. در این صورت، پزشک برای تایید تشخیص، آزمایش های دیگری مانند بیوپسی یا تصویر برداری را تجویز می کند.
فرم درخواست خدمات
"*" indicates required fields