آزمایش قند خون ناشتا، قند (گلوکز) خون شما را اندازه گیری می کند. این یک راه ساده، ایمن و رایج برای تشخیص پیش دیابت، دیابت و یا دیابت بارداری است.

آزمایش گلوکز خون چیست؟

آزمایش گلوکز خون، سطح گلوکز خون شما را اندازه گیری می کند. گلوکز نوعی قند است و بعنوان منبع اصلی انرژی بدن محسوب می شود. هورمونی به نام انسولین به انتقال گلوکز از جریان خون به سلول‌ها کمک می‌کند. مقدار زیاد یا خیلی کم گلوکز در خون می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد. سطح بالای گلوکز خون (هیپرگلیسمی) ممکن است نشانه دیابت باشد. دیابت می تواند باعث بروز بیماری های جدی و طولانی مدت شود. علاوه براین، مشکلات لوزالمعده یا غدد فوق کلیوی نیز از جمله مواردی هستند که باعث افزایش قند خون می شوند. سطح پایین گلوکز خون (هیپوگلیسمی) در میان افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که داروهای خاصی مصرف می کنند، بسیار شایع است. علاوه براین، برخی از بیماری های کبدی نیز می توانند باعث کاهش سطح گلوکز خون در افراد بدون دیابت شوند. بایستی توجه داشت که افت شدید قند خون باعث تشنج و آسیب مغزی می شود.

نام های دیگر این تست عبارتند از: قند خون، خود پایش گلوکز خون (SMBG)، گلوکز پلاسما ناشتا (FPG)، قند خون ناشتا (FBS)، قند خون ناشتا (FBG)، قند خون تصادفی، تست چالش گلوکز، تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT).

آزمایش قند خون ناشتا(FBS) چه کاربردی دارد و چرا باید ان را انجام دهیم؟

آزمایش گلوکز خون برای تشخیص دیابت و بررسی اینکه آیا سطح قند خون ما در محدوده نرمال است یا خیر، استفاده می شود. اگر علائم سطح گلوکز بالا (مانند افزایش تشنگی و تکرر ادرار، تاری دید، خستگی، کندی بهبود زخم، کاهش وزن، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست و پا) و یا سطوح گلوکز پایین (مانند احساس لرزش، گرسنگی، خستگی، احساس سرگیجه، گیجی یا تحریک پذیری، سردرد، افزایش ضربان قلب (آریتمی)، مشکل در دید یا تکلم، غش یا تشنج) را دارید، پزشک ممکن است آزمایش قند خون را تجویز کند. علاوه براین، اگر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ که دارای علائمی مانند چاقی، بی تحرکی، فشار خون بالا، سابقه بیماری قلبی یا سکته و دیابت داشته اید، ممکن است پزشک این ازمایش را برای شما تجویز کند.

روند انجام آزمایش قند خون ناشتا(FBS)

یک کارشناس ازمایشگاه با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. برای برخی از آزمایشات مربوط به گلوکز خون مانند آزمایش چالش گلوکز لازم است یک مایع قندی بنوشید و یک ساعت بعد از خوردن این مایع خونگیری مجددا انجام می شود. این آزمایش برای تشخیص دیابت بارداری در دوران بارداری استفاده می شود. اگر سطح گلوکز خون شما بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است دیابت بارداری داشته باشید و برای تشخیص آن از آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) استفاده می شود. علاوه براین، تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) برای تشخیص دیابت نوع ۲ و پیش دیابت در افرادی که باردار نیستند، استفاده می شود.

شرایط لازم برای آزمایش قند خون ناشتا(FBS)

اگر پزشک آزمایش قند خون ناشتا یا آزمایش تحمل گلوکز خوراکی برای شما تجویز کرده است، باید حداقل هشت ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید (نخورید و ننوشید). سایر آزمایشات قند خون نیازی به آمادگی خاصی ندارند. بهتر است از پزشک خود بپرسید که آیا لازم است قبل از آزمایش گلوکز ناشتا باشید. در برخی موارد ممکن است پس از انجام این ازمایش احساس ضعف یا سبکی سر داشته باشید.

نتایج آزمایش قند خون ناشتا(FBS)

اگر نتایج شما نشان داد که سطح گلوکز بالاتر از حد طبیعی است، ممکن است به این معنی باشد که شما مبتلا به دیابت هستید یا در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید. سطوح بالای گلوکز نیز ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:

1. پرکاری تیروئید
2. اختلالات پانکراس
3. استرس ناشی از جراحی، بیماری بسیار جدی یا تروما

اگر دیابت دارید، سطح گلوکز پایین تر از حد طبیعی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

1. عوارض جانبی برخی از داروهای دیابت
2. به اندازه کافی غذا نخورید، به خصوص پس از مصرف داروهای دیابت
3. فعالیت بدنی بیشتر از حد معمول

اگر دیابت ندارید، سطح پایین گلوکز خون ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:

1. بیماری کبد
2. بیماری کلیوی
3. کم کاری غده آدرنال، هیپوفیز یا تیروئید (کم کاری تیروئید)
4. اختلال مصرف الکل (AUD)

اگر نتایج گلوکز شما طبیعی نیست، همیشه به این معنی نیست که شما یک بیماری پزشکی دارید که نیاز به درمان دارد. برخی داروها و استرس می توانند بر سطح گلوکز تأثیر بگذارند.

کلام اخر

اگر دیابت دارید، ممکن است لازم باشد هر روز آزمایش قند خون را در خانه انجام دهید تا سطح گلوکز خون خود را مدیریت کنید. دو راه برای انجام این کار وجود دارد:

دستگاه اندازه گیری قند خون نیاز دارد که انگشت خود را با لانست سوراخ کنید. شما یک قطره خون را روی یک نوار آزمایش می‌ریزید و آن را در یک گلوکز سنج الکترونیکی کوچک قرار می‌دهید که گلوکز موجود در خون شما را اندازه‌گیری می‌کند.

مانیتورهای مداوم قند (CGM) از یک سنسور کوچک که زیر پوست قرار می گیرد، استفاده می کنند. هر چند دقیقه یکبار حسگر، سطح گلوکز را در مایعات بین سلولی را اندازه گیری می کند. برای داشتن اطلاعات بیشتر به سایت لیما طب مراجعه کنید.

مطالب مرتبط:

تست Chol  چیست؟