لاکتوز نوعی قند است که در شیر و مشتقات آن یافت می شود، قندی که از دو مولکول گلوکز و یک مولکول گالاکتوز تشکیل شده است این قند برای نوزادان پستانداران شیرده بسیار حیاتی است، زیرا توسط آنزیم لاکتاز در روده کوچک حیوانات هضم می شود. با این حال، برخی از افراد دچار عدم هضم لاکتوز هستند، وضعیتی به نام “عدم تحمل لاکتوز” که مستلزم اجتناب از محصولات حاوی لاکتوز یا استفاده از محصولات حاوی آنزیم لاکتاز برای کمک به هضم لاکتوز است. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با لاکتوز و اینکه کدام میوه ها و مواد غذایی لاکتوز دارند با لیماطب همراه باشید.
لاکتوز چیست؟
فهرست عناوین صفحه:
لاکتوز، یا قند شیر، یک نوع قند طبیعی است که به طور عمده در شیر و محصولات لبنی یافت می شود. این قند از ترکیب دو قند ساده تر به نام های گلوکز و گالاکتوز تشکیل شده است. لاکتوز نه تنها به شیر طعم شیرین می دهد، بلکه منبع مهمی از انرژی برای نوزادان محسوب می شود. برای اینکه بدن بتواند از انرژی موجود در لاکتوز استفاده کند، نیاز به آنزیمی به نام لاکتاز دارد.
این آنزیم لاکتوز را به گلوکز و گالاکتوز تجزیه کرده تا بتوانند به راحتی جذب روده شوند. در نوزادان، تولید آنزیم لاکتاز در بالاترین سطح خود قرار دارد تا بتوانند از شیر مادر یا شیر خشک تغذیه کنند. با افزایش سن، میزان تولید این آنزیم در بسیاری از افراد کاهش می یابد. عدم توانایی بدن در هضم لاکتوز به دلیل کمبود یا نبود آنزیم لاکتاز، عدم تحمل لاکتوز نامیده می شود. افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند، پس از مصرف محصولات لبنی دچار علائمی مانند نفخ، گاز، اسهال و درد شکم می شوند.
لاکتوز علاوه بر تأمین انرژی، نقش مهمی در جذب کلسیم و سایر مواد معدنی از روده نیز دارد. بنابراین، مصرف محصولات لبنی برای افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا نیستند، برای حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها ضروری است. در سال های اخیر، با افزایش آگاهی در مورد عدم تحمل لاکتوز، محصولات لبنی بدون لاکتوز و جایگزین های لبنی مانند شیر سویا و بادام در بازار موجود شده اند تا افرادی که به این مشکل دچار هستند بتوانند از این محصولات استفاده کنند.
در کل، لاکتوز یک قند طبیعی و مهم در رژیم غذایی است که نقش حیاتی در رشد و سلامت بدن ایفا می کند. با این حال، برخی افراد به دلیل کمبود آنزیم لاکتاز قادر به هضم آن نیستند. با تشخیص به موقع و انتخاب غذا های مناسب، می توان از مزایای لاکتوز بهره مند شد و از عوارض ناشی از عدم تحمل آن جلوگیری کرد.
حساسیت به لاکتوز
حساسیت به لاکتوز، یا عدم تحمل لاکتوز، یک وضعیت رایج است که در آن بدن به اندازه کافی آنزیم لاکتاز برای هضم قند موجود در شیر (لاکتوز) تولید نمی کند. این آنزیم معمولاً در روده کوچک تولید و برای شکستن لاکتوز به قند های ساده تر و اسید های چرب ضروری است. وقتی این آنزیم به اندازه کافی وجود نداشته باشد، لاکتوز هضم نشده به روده بزرگ می رسد و توسط باکتری های روده تخمیر می شود. این فرایند تولید گاز، اسید و سایر مواد را به همراه دارد و منجر به بروز علائمی می شود.
از کجا بدانیم به لاکتوز حساسیت داریم؟
شایع ترین علائم حساسیت به لاکتوز شامل نفخ، گاز، درد شکم، اسهال، تهوع و در برخی موارد یبوست است. شدت و مدت زمان این علائم در افراد مختلف متفاوت است و به میزان لاکتوز مصرف شده و حساسیت فردی بستگی دارد. معمولاً علائم ظرف ۳۰ دقیقه تا دو ساعت پس از مصرف محصولات لبنی ظاهر می شوند. علت اصلی حساسیت به لاکتوز، کمبود آنزیم لاکتاز است. این کمبود ممکن است به دلایل ژنتیکی، بیماری های روده ای، جراحی یا افزایش سن رخ دهد. برخی افراد ممکن است به دلیل بیماری، عفونت روده ای یا مصرف برخی دارو ها، به طور موقت دچار عدم تحمل لاکتوز شوند.
تشخیص حساسیت به لاکتوز معمولاً با بررسی علائم و انجام آزمایش های خاص انجام می شود. آزمایش های معمول شامل آزمایش تنفس هیدروژن، آزمایش مدفوع و آزمایش خون است. درمان اصلی حساسیت به لاکتوز، اجتناب از مصرف محصولات لبنی حاوی لاکتوز است. با این حال، گزینه های دیگری نیز برای مدیریت این بیماری وجود دارد. بسیاری از محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر به صورت بدون لاکتوز نیز در بازرا موجود هشتند. همچنین مصرف مکمل های آنزیم لاکتاز به هضم لاکتوز کمک می کنند. با جایگزینی محصولات لبنی با منابع دیگر کلسیم مانند سبزیجات با برگ سبز، خشکبار و آجیل، می توان نیاز های بدن به کلسیم را تامین کرد.
عوارض عدم تحمل لاکتوز
عدم تحمل لاکتوز، به معنای ناتوانی بدن در هضم قند شیر (لاکتوز) است. این مشکل به دلیل کمبود یا نبود آنزیم لاکتاز رخ داده که وظیفه تجزیه لاکتوز را بر عهده دارد. زمانی که افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، محصولات لبنی مصرف می کنند، لاکتوز هضم نشده در روده بزرگ تخمیر می شود و باعث بروز علائم ناخوشایند می شود. شایع ترین عوارض عدم تحمل لاکتوز عبارتند از:
باکتری های روده بزرگ لاکتوز هضم نشده را تخمیر کرده و تولید گاز می کنند که منجر به نفخ و احساس پری شکم می شود.
عدم جذب لاکتوز باعث جذب آب بیشتر در روده بزرگ شده و در نتیجه سبب اسهال می شود.
انقباضات روده ای و التهاب ناشی از گاز و تخمیر لاکتوز، باعث درد شکم می شود.
در برخی افراد، عدم تحمل لاکتوز می تواند باعث حالت تهوع شود.
در موارد شدید، عدم تحمل لاکتوز می تواند باعث گرفتگی عضلات شکمی شود.
شدت علائم عدم تحمل لاکتوز در افراد مختلف متفاوت بوده و به میزان مصرف محصولات لبنی و حساسیت فردی به لاکتوز بستگی دارد. در برخی افراد، علائم خفیف و گذرا است، در حالی که در برخی دیگر، علائم شدید تر و طولانی مدت است.
علاوه بر این عوارض کوتاه مدت، عدم تحمل لاکتوز در طولانی مدت می تواند به مشکلات دیگری مانند کمبود کلسیم و ویتامین D منجر شود. زیرا شیر و محصولات لبنی منابع مهم این مواد مغذی هستند. کمبود کلسیم می تواند به پوکی استخوان و مشکلات دندانی منجر شود.
علائم حساسیت به لاکتوز
حساسیت به لاکتوز، یا عدم تحمل لاکتوز، زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه کافی آنزیم لاکتاز برای هضم قند موجود در شیر (لاکتوز) تولید نمی کند. در نتیجه، لاکتوز هضم نشده در روده بزرگ تخمیر شده و باعث بروز برخی علائم می شود. شدت و نوع علائم در افراد مختلف متفاوت است و به میزان مصرف محصولات لبنی و حساسیت فردی به لاکتوز بستگی دارد. اسهال، نفخ و گاز شکم، درد و گرفتگی عضلات شکمی و حالت تهوع از جمله علائم شایع در حساسیت به لاکتوز هستند. البته علائم معمولاً ظرف ۳۰ دقیقه تا دو ساعت پس از مصرف محصولات لبنی ظاهر می شوند و ممکن است شامل موارد زیر نیز باشند:
- احساس سنگینی در شکم
- صدا های شکمی
- خستگی و ضعف عمومی
- در برخی موارد نیز مشکلات پوستی
محصولات ایجاد کننده حساسیت لاکتوز
محصولات شیری مانند شیر، پنیر، بستنی، ماست، کره، پودینگ و شکلات شیری ممکن است حاوی لاکتوز باشند. همچنین، برخی محصولات غذایی مانند نان، کیک، کلوچه و شیرینی نیز ممکن است شامل لاکتوز باشند. در صورت ابهام، بهتر است برچسب محصول را بررسی کنید.
آزمایش های تشخیص حساسیت به لاکتوز
چندین روش برای تشخیص ابتلا به عدم تحمل لاکتوز وجود دارد که مهم ترین آن ها عبارت اند از:
تست تحمل لاکتوز در قند خون
در این آزمایش سطح قند خون پس از مصرف لاکتوز اندازه گیری می شود. اگر سطح قند خون تحت تاثیر قرار نگیرد ممکن است به به عدم تحمل لاکتوز مبتلا باشید زیرا بدن قادر نیست لاکتوز را تجزیه و جذب کند.
آزمایش ژنتیک
این آزمایش علل ژنتیکی عدم تحمل لاکتوز را بررسی می کند.
تست اسیدیته مدفوع
این آزمایش اغلب برای نوزادان استفاده می شود و میزان اسیدی بودن مدفوع را اندازه گیری می کند. نوزادانی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند PH مدفوع پایین تری (اسیدی) دارند.
کدام میوه ها لاکتوز ( قند شیر) دارند؟
میوه ها به عنوان یک گروه غذایی، هیچ لاکتوزی ندارند. آن ها سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان ها هستند و برای سلامتی بسیار مفیدند. برخی از میوه ها ممکن است قند های طبیعی دیگری داشته باشند، اما این قند ها با لاکتوز متفاوت بوده و برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، مشکلی ایجاد نمی کنند.بنابراین، اگر به لاکتوز حساسیت دارید، می توانید با خیال راحت انواع میوه ها را مصرف کنید.
میوه ها می توانند جایگزین مناسبی برای محصولات لبنی باشند و به شما در برطرف کردن نیاز های تغذیه ی کمک کنند. برخی از میوه ها مانند موز، انبه و خرما کالری بیشتری دارند و می توانند به عنوان میان وعده یا بخشی از یک وعده غذایی استفاده شوند. میوه های دیگر مانند توت فرنگی، بلوبری و تمشک کالری کمتری دارند و می توانند به عنوان یک میان وعده سبک یا همراه با ماست بدون لاکتوز مصرف شوند.
لاکتوز در چه چیز هایی وجود دارد؟
لاکتوز، یا قند شیر، به طور طبیعی در شیر و محصولات لبنی وجود دارد. اما بسیاری از افراد ممکن است درک درستی از میزان وجود لاکتوز در محصولات مختلف لبنی نداشته باشند.
محصولات لبنی با بالاترین میزان لاکتوز
شیر گاو، بز و گوسفند به طور طبیعی حاوی مقادیر زیادی لاکتوز هستند. هر چقدر شیر چرب تر باشد، میزان لاکتوز آن کمتر است. بسیاری از انواع ماست ها حاوی لاکتوز هستند، اما برخی از انواع ماست های بدون لاکتوز نیز در بازار موجود است که افراد دارای حساسیت می توانند از آن ها استفاده کنند. میزان لاکتوز در انواع مختلف پنیر بسیار متفاوت است. پنیر های تازه و نرم حاوی لاکتوز بیشتری نسبت به پنیر های سخت و کهنه مانند چدار و پارمزان هستند. دوغ نیز حاوی لاکتوز است، اما میزان آن نسبت به شیر کمتر است.
محصولات لبنی با میزان لاکتوز کمتر
کره حاوی مقادیر بسیار کمی لاکتوز است و برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز قابل مصرف است. همچنین پنیر خامه ای نیز حاوی مقادیر کمی لاکتوز است.
محصولات غیر لبنی حاوی لاکتوز
برخی از گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس، کالباس و هات داگ ممکن است حاوی محصولات لبنی و برخی از نان ها و شیرینی ها ممکن است حاوی شیر خشک یا سایر محصولات لبنی باشند. برخی از دارو ها نیز ممکن است حاوی لاکتوز باشند.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی لاکتوز و علائم حساسیت به لاکتوز پرداخته و در رابطه با محصولاتی که دارای لاکتوز هستند توضیحات کاملی ارائه دادیم. افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند می توانند از میوه ها استفاده کنند چرا که میوه ها فاقد لاکتوز یا همان قند شیر هستند و اگر هم داشته باشند مقادیر آن بسیار کم و ناچیز است. همچنین میوه ها برای افراد دارای حساسیت به لاکتوز می توانند یک جایگزین مناسب برای محصولات لبنی باشند.
فرم درخواست خدمات
"*" indicates required fields