((CPK)Creatine Phosphokinase) چیست؟

بالا بودن سطح  CPK بیانگر اینست که استرس یا آسیب بافتی به عضلات، قلب یا مغز وارد شده است. با آسیب های ایجاد شده   CPK  وارد جریان خون  می شود.  تشخیص نوع  CPK به تعیین نوع بافت آسیب دیده کمک می کند.

مطالب مرتبط:تست تری گلیسیرید چیست؟

آزمایش کراتین فسفوکیناز (CPK) چیست؟

این آزمایش میزان کراتین فسفوکیناز (CPK) خون را اندازه گیری می کند.  CPK نوعی پروتئین است که فعالیت آنزیمی دارد و اغلب در ماهیچه های اسکلتی، قلب و به مقدار کمتری در مغز وجود دارد. سه نوع آنزیم CPK وجود دارد:

: CK-MM بیشتر در ماهیچه های اسکلتی یافت می شود.

CK-MB: بیشتر در عضله قلب یافت می شود.

CK-BB: بیشتر در بافت مغز و به مقدار کمی در خون یافت می شود.

مقادیر بالای هر کدام از آنها می تواند به معنای یک اسیب بافتی باشد که می تواند بسته به نوع و مقدارCPK ، نوع بافت اسیب دیده را تشخیص داد.

نام‌های دیگر: توتال CK، کراتین فسفوکیناز،  CK

CPK چه کاربردی دارد؟

این آزمایش اغلب برای تشخیص و نظارت بر آسیب‌ها و بیماری‌های عضلانی استفاده می‌شود. این بیماری ها عبارتند از:

1. دیستروفی عضلانی، یک بیماری ارثی نادر است که باعث ضعف، تحلیل رفتن و از دست دادن عملکرد عضلات اسکلتی می شود و بیشتر در مردان رخ می دهد.
2. رابدومیولیس
3. تجزیه سریع بافت عضلانی
4. تشخیص حمله قلبی

آزمایش CPK در گذشته یک آزمایش رایج برای تشخیص حملات قلبی بود. اما امروزه آزمایش تروپونین در تشخیص آسیب قلبی ارجعیت دارد.

چرا به آزمایش CPK نیاز داریم؟

1. در صورت داشتن علائم اختلال در عضلات که عبارتند از:درد، گرفتگی عضلانی، ضعف عضلات، مشکلات در تعادل، بی حسی یا گزگز شدن عضلات
2. در صورت آسیب عضلانی
3. سکته مغزی

سطح CPK ممکن است دو روز پس از صدمات وارد شده افزایش نیابد، بنابراین بایستی در فاصله زمانی مناسب چند بار آزمایش را انجام دهید. این آزمایش می تواند به شما کمک کند که آیا به قلب یا سایر ماهیچه های شما آسیب وارد شده است یا خیر.

نحوه انجا آزمایش CPK و اقدامات لازم قبل از انجام آن:

یک پرسنل مجرب با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. نمونه گیری معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.  بایستی توجه داشت که برای آزمایش CPK نیازی به آمادگی خاصی ندارید.

مقدار نرمال CPK

مقادیر نرمال CPK کل ۱۰ تا ۱۲۰ میکروگرم در لیتر (mcg/L)است.

مطالب مرتبط: انجام تست رایگان PCR

تفسیر نتایج CPK

مقدار CPK بالاتر از حد طبیعی  بیانگر آسیب عضلات، قلب یا مغز است. بطور کلی اگر آنزیم های CK-MM بالاتر از حد طبیعی باشد، به معنی اینست که آسیب یا بیماری عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا رابدومیولیس دارید. اگر آنزیم های CK-MB بالاتر از حد طبیعی باشد، به معنی اینست که شما دچار التهاب عضله قلب یا حمله قلبی شده اید. اگر آنزیم های CK-BB بالاتر از حد طبیعی باشد، به معنی اینست که دچار سکته مغزی یا آسیب مغزی شده اید. بطور کلی عوامل زیر باعث افزایش سطح CPK می شوند:

1. لخته شدن خون
2. عفونت
3. اختلالات هورمونی، از جمله اختلالات تیروئید و غدد فوق کلیوی
4. جراحی طولانی
5. مصرف برخی از داروها
6. تمرین های ورزشی سنگین
7. دلیریوم ترمنس (ترک شدید الکل)
8. بیماری های عضلانی مانند درماتومیوزیت، پلی میوزیت یا دیستروفی عضلانی
9. انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی)
10. میوکاردیت (عفونت لایه میانی دیواره قلب)
11. رابدومیولیز (تخریب عضلات)
12. سکته
13. ضربه

بایستی توجه داشت که ازمایش های پانل الکترولیت و آزمایش‌های عملکرد کلیه به عنوان ازمایشات تکمیلی همزمان با آزمایش CPK تجویز می شوند.

مطالب مرتبط:تست تری گلیسیرید چیست؟

کلام اخر

وقتی که سطح کل CPK بسیار بالا است، اغلب به این معنی است که به شما استرس آسیب یا به بافت عضلانی، قلب یا مغز وارد شده است. وقتی که یک عضله آسیب می بیند، CPK وارد جریان خون  می شود. شناسایی و تشخیص نوع CPK افزایش یافته نقش بسزایی در شناسایی نوع بافت اسیب دیده و اختلال ایجاد شده در بدن را دارد.