آزمایش (FSH)

این آزمایش سطح هورمون محرک فولیکول (FSH) را در خون شما اندازه گیری می کند. FSH توسط غده هیپوفیز شما ساخته می شود، غده کوچکی که در زیر مغز قرار دارد. FSH نقش مهمی در رشد و عملکرد جنسی دارد. در زنان، FSH به کنترل چرخه قاعدگی و تحریک رشد تخمک در تخمدان ها کمک می کند. سطح FSH در زنان در طول چرخه قاعدگی تغییر می کند و بالاترین میزان آن درست قبل از آزاد شدن تخمک توسط تخمدان اتفاق می افتد. در مردان، FSH به کنترل تولید اسپرم کمک می کند. به طور معمول، سطح FSH در مردان تغییر چندانی نمی کند. در کودکان، سطح FSH معمولاً تا زمان بلوغ پایین است. در دختران، به تخمدان ها برای تولید استروژن کمک می کند. در پسران، به بیضه ها برای تولید تستوسترون کمک می کند. FSH بیش از حد یا خیلی کم می تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله ناباروری (ناتوانی در باردار شدن)، مشکلات قاعدگی در زنان، کاهش میل جنسی در مردان و بلوغ زودرس یا تاخیری در کودکان شود. نام های دیگر: فولیتروپین، FSH، هورمون محرک فولیکول: سرم

کاربرد آزمایش FSH

FSH با هورمون دیگری به نام هورمون لوتئینیزه کننده برای کنترل عملکرد جنسی کاربرد دارد. بنابراین آزمایش هورمون لوتئینیزه اغلب همراه با آزمایش FSH انجام می شود. این تست ها بسته به زن، مرد یا کودک بودن شما به روش های مختلفی استفاده می شوند.

کاربرد آزمایش FSH در زنان:

1. یافتن علت ناباروری
2. بررسی اینکه آیا مشکلی در عملکرد تخمدان وجود دارد یا خیر.
3. بررسی دلیل قاعدگی نامنظم یا متوقف شده
4. تایید شروع یائسگی یا قبل از یائسگی

کاربرد آزمایش FSH در مردان:

1. یافتن علت ناباروری
2. بررسی علت کاهش تعداد اسپرم
3. بررسی اینکه آیا مشکلی در بیضه ها وجود دارد یا خیر.

در کودکان، این آزمایشات اغلب برای کمک به تشخیص بلوغ زودرس یا تاخیری استفاده می شود. بلوغی که قبل از ۹ سالگی در دختران و قبل از ۱۰ سالگی در پسران شروع شود، بلوغ زودرس در نظر گرفته می شود. بلوغ در صورتی که تا سن ۱۳ سالگی در دختران و تا سن ۱۴ سالگی در پسران شروع نشده باشد، تاخیری در نظر گرفته می شود. شما میتوانید از خدمات آزمایشات و چکاب در منزل استفاده نماییید.  

چرا به آزمایش سطح FSH نیاز داریم؟

• اگر شما یک زن هستید، ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید. اگر:

1. پس از ۱۲ ماه تلاش نتوانسته اید باردار شوید.
2. سیکل قاعدگی شما نامنظم است.
3. دوره های شما متوقف شده است. این آزمایش ممکن است برای تعیین اینکه آیا شما یائسه شده اید یا در دوران پیش از یائسگی هستید استفاده می شود.

• اگر مرد هستید، ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید. اگر:

1. بعد از ۱۲ ماه تلاش نتوانسته اید همسرتان را باردار کنید.
2. میل جنسی شما کاهش یافته است.

• در صورت داشتن علائم اختلال هیپوفیز، هم مردان و هم زنان ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشند. این علائم عبارتند از:

1. خستگی
2. ضعف
3. کاهش وزن
4. کاهش اشتها

میزان نرمال FSH (هورمون محرک فولیکول) چقدر است؟

مقدار طبیعی FSH بسته به سن و جنسیت شما متفاوت است. همچنین مهم است به خاطر داشته باشید که دامنه های نرمال برای مقدار FSH می تواند از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. همیشه به رنج نرمال آزمایشگاه در گزارش آزمایش خون خود مراجعه کنید.

اگر سوالی در مورد نتایج خود دارید، حتما از پزشک خود بپرسید. برای همین منظور می توانید از طریق لیماطب برای دریافت خدمات نوبت دهی آنلاین اقدام کنید.

میزان نرمال FSH در مردان

به طور کلی، رنج نرمال میزان FSH در مردان شامل موارد زیر است:

• قبل از بلوغ: ۰ تا ۵ میلی واحد بین المللی در میلی لیتر (mIU/mL)
• در حین بلوغ: ۰.۳ تا ۱۰ mIU/mL
• بالغ: ۱.۵ تا ۱۲.۴ mIU/mL

میزان نرمال FSH در زنان

در این مورد نیز، به طور کلی، رنج نرمال FSH در زنان شامل موارد زیر خواهد بود:

• قبل از بلوغ: ۰ تا ۴ mIU/mL
• در حین بلوغ: ۰.۳ تا ۱۰ mIU/mL
• افراد دارای سیکل قاعدگی: ۴.۷ تا ۲۱.۵ mIU/mL
• پس از یائسگی: ۲۵.۸ تا ۱۳۴.۸ mIU/mL

سطح نرمال FSH برای باردار شدن چیست؟

زمان بندی آزمایش FSH برای تعیین جنبه های باروری بسیار مهم است. برای افرادی که قاعدگی دارند، سطح FSH در طول چرخه قاعدگی از روزی به روز دیگر متفاوت است. برای آزمایش های پایه باروری، باید آزمایش خون FSH را در روز سوم چرخه قاعدگی خود انجام دهید (روز اول، روز شروع قاعدگی شماست).

یک مطالعه درباره سطح FSH در روز سوم و نتایج باروری تخمک در آزمایشگاه (IVF) نشان داده است که افرادی که سطح FSH آنها در روز سوم کمتر از ۱۵ میلی واحد بین‌المللی در میلی‌لیتر (mIU/mL) باشد، شانس بهتری برای باردار شدن با یک تلاش IVF دارند، نسبت به افرادی که سطح FSH آنها بین ۱۵ mIU/ml و ۲۴.۹ mIU/ml است. برای افرادی که سطح FSH شان بالای ۲۵ mIU/ml باشد، نرخ بارداری در هر تلاش حتی کمتر است.

لازم به ذکر است که عوامل متعددی بر باروری تاثیر می گذارند و سطح FSH تنها عامل تعیین کننده نیست. اگر سوالاتی درباره باروری و باردار شدن دارید، از پزشک یا متخصص باروری خود در این باره بپرسید.

علت بالا بودن میزان FSH در زنان و مردان

بیشتر اوقات، سطوح بالاتر از حد نرمال هورمون FSH نشانه ای از یک مشکل در تخمدان ها یا بیضه ها (غدد جنسی) است.

اگر غدد جنسی شما نتوانند به اندازه کافی استروژن، تستوسترون و یا اینهیبین تولید کنند، حلقه بازخورد صحیح تولید FSH از غده هیپوفیز از بین می رود و سطوح FSH و LH افزایش می یابد. این وضعیت به نام هیپوگنادیسم اولیه شناخته می شود و با نارسایی اولیه تخمدانی (POI) یا نارسایی بیضه ای مرتبط است.

هیپوگنادیسم اولیه می تواند مادرزادی یا ناشی از شرایط و عوامل دیگر (اکتسابی) باشد.

اشکال مادرزادی هیپوگنادیزم اولیه شامل موارد زیر است:

• سندرم کلاینفلتر در مردان
• سندرم ترنر در زنان
• سندرم حساسیت به آندروژن
• کمبودهای آنزیمی خاص (بسیار نادر)

شرایط و موقعیت هایی که می توانند باعث هیپوگنادیسم اولیه اکتسابی شوند شامل:

• سموم گنادال، مانند رادیوتراپی یا شیمی درمانی
• آسیب یا صدمه به تخمدان ها یا بیضه ها
• کاهش هورمون های جنسی در پیری
• برخی بیماری های خود ایمنی
• عفونت هایی مانند اوریون

در موارد بسیار نادر، مشکلاتی در غده هیپوفیز در زنان می تواند مقدار FSH را افزایش دهد. این موضوع حلقه بازخورد طبیعی را مختل می کند و گاهی می تواند باعث سندرم تحریک بیش از حد تخمدانی شود که منجر به بزرگ شدن تخمدان ها و تجمع خطرناک مایع در شکم می شود.

زنان به طور طبیعی در دوران یائسگی بالا رفتن سطح هورمون FSH را تجربه می کنند و این موضوع طبیعی است. به منظور دریافت خدمات آزمایش و چکاپ دوران یائسگی می توانید از طریق متخصصین لیماطب اقدام کنید.

برای کودکان، بالاتر بودن سطح FSH و LH نسبت به آنچه بر اساس سن انتظار می رود، در صورتی که در کنار توسعه ویژگی های جنسی ثانویه رخ دهد، نشانه ای از بلوغ زودرس است. این وضعیت در دختران به مراتب شایع تر از پسران است. بلوغ، در صورتی زودرس در نظر گرفته می شود که قبل از سن ۹ سالگی در دختران و قبل از سن ۱۰ سالگی در پسران آغاز شود.

علائم بالا یا پایین بودن FSH چیست؟

به جز بالا بودن FSH در کودکان که می تواند باعث بلوغ زودرس شود، سطوح غیرطبیعی FSH (چه خیلی بالا و چه خیلی پایین) معمولا به هیپوگنادیسم منجر می شود. هیپوگنادیسم زمانی رخ می دهد که غدد جنسی (بیضه ها یا تخمدان ها)، هورمون های جنسی کمی تولید می کنند یا هیچ هورمونی تولید نمی کنند.

پایین تر بودن FSH از حد طبیعی به دلیل وجود مشکل در هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز، به طور مستقیم باعث هیپوگنادیسم می شود. اما سطوح FSH بالاتر از حد طبیعی، زمانی که مشکل از غدد جنسی ناشی می شود، معمولا جزو علائم یا عوارض هیپوگنادیسم است.

این به این دلیل است که کمبود تولید هورمون جنسی توسط غدد جنسی، باعث می شود که غده هیپوفیز FSH اضافی ترشح کند تا سعی کند تولید هورمون های جنسی بیشتری را تحریک کند. در این حالت، FSH تاثیر طبیعی خود را ندارد زیرا مشکلی در بافت غدد جنسی وجود دارد.

علائم هیپوگنادیسم بسته به سن و جنسیت شما ممکن است متفاوت باشد.

علائم هیپوگنادیسم در نوزادان می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آلت تناسلی غیرطبیعی کوچک (میکروپنیس)
• بیضه های نزول نکرده (کریپتورشیدیسم)

علائم هیپوگنادیسم در کودکان می تواند شامل موارد زیر باشد:

• عدم توسعه سینه در دختران در طول بلوغ
• عدم قاعدگی یا تاخیر در قاعدگی
• عدم بزرگ شدن بیضه ها در پسران
• عدم وجود جهش رشد در طول بلوغ

علائم هیپوگنادیسم در مردان شامل موارد زیر است:

• از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
• خستگی
• نازایی، احتمالا به دلیل کمبود اسپرم (آزواسپرمی)
• اختلال نعوظ
• بزرگ شدن سینه (ژنیکوماستی)
• از دست دادن توان عضلانی
• کاهش موهای صورت یا بدن

علائم هیپوگنادیسم در زنان شامل موارد زیر است:

• از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
• خستگی
• نازایی، احتمالا به دلیل مشکلات تخمک گذاری
• گرگرفتگی
• قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی
• از دست دادن موهای ناحیه تناسلی

تفسیر نتایج آزمایش سطح FSH

معنی نتایج شما به زن، مرد یا کودک بودن شما بستگی دارد.

• اگر شما یک زن هستید، سطوح بالای FSH ممکن است به این معنی باشد که:

1. تومور تخمدان
2. یائسگی شروع شده یا در دوران قبل از یائسگی هستند.
3. نارسایی اولیه تخمدان (POI) که به عنوان نارسایی زودرس تخمدان نیز شناخته می شود. POI از دست دادن عملکرد تخمدان قبل از ۴۰ سالگی است.
4. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، یک اختلال هورمونی شایع که زنان باردار را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از علل اصلی ناباروری زنان است.
5. سندرم ترنر، یک اختلال ژنتیکی که بر رشد جنسی در زنان تأثیر می گذارد و اغلب باعث ناباروری می شود.

• اگر شما یک زن هستید، سطوح پایین FSH ممکن است به این معنی باشد:

1. تخمدان های شما به اندازه کافی تخمک نمی سازند.
2. غده هیپوفیز شما به درستی کار نمی کند.
3. شما با هیپوتالاموس خود مشکل دارید، بخشی از مغز که غده هیپوفیز و سایر عملکردهای مهم بدن را کنترل می کند.
4. شما خیلی کم وزن هستید.

• اگر مرد هستید، سطوح بالای FSH ممکن است به این معنی باشد:

1. بیضه های شما به دلیل شیمی درمانی، پرتودرمانی، عفونت یا سوء مصرف الکل آسیب دیده اند.
2. شما مبتلا به سندرم کلاین فلتر هستید. سندرم کلاین فلتر یک اختلال ژنتیکی بر رشد جنسی در مردان تأثیر می گذارد.

• اگر مرد هستید، سطوح پایین FSH ممکن است به معنای اختلال در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس باشد.

در کودکان، سطوح بالای FSH، همراه با سطوح بالای هورمون لوتئینیزه، ممکن است به معنای شروع بلوغ باشد یا از قبل شروع شده باشد. اگر این اتفاق قبل از ۹ سالگی در یک دختر یا قبل از ۱۰ سالگی در پسر (بلوغ زودرس) رخ دهد، ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:

1. اختلال در سیستم عصبی مرکزی
2. یک آسیب مغزی

• سطوح پایین FSH و هورمون لوتئینیزه در کودکان ممکن است نشانه بلوغ تاخیری باشد. بلوغ تاخیری ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

1. اختلال در تخمدان ها یا بیضه ها
2. سندرم ترنر در دختران
3. سندرم کلاین فلتر در پسران
4. یک عفونت
5. یک کمبود هورمونی

 

[gravityform id="7" title="true"]