پتاسیم یک الکترولیت ضروری در بدن است که نقش های حیاتی از جمله تنظیم ضربان قلب و فشار خون، کمک به عملکرد عضلات و اعصاب، تعادل مایعات در بدن و تنظیم pH خون ایفا می کند.
آزمایش خون پتاسیم می تواند سطح پتاسیم موجود در خون را اندازه گیری کرده و برای تشخیص و بررسی بیماری های مختلفی که می توانند بر میزان نرمال پتاسیم خون تأثیر بگذارند، استفاده شود.
برای انجام آزمایش خون و تزریقات در منزل می توانید از تیم حرفه ای لیما طب کمک گرفته و با در ارتباط بودن با آن ها انواع آزمایش و چکاپ کامل در منزل را انجام دهید.
مقدار طبیعی پتاسیم در آزمایش خون
فهرست عناوین صفحه:
سطوح بالای پتاسیم خون (هایپرکالمی) و سطوح پایین پتاسیم خون (هیپوکالمی) می توانند نشانه بیماری های مختلفی باشند. میزان طبیعی پتاسیم در آزمایش خون بسته به سن و ژنتیک و… هر فرد متفاوت است. اما به طور کلی تفسیر نتایج آزمایش خون پتاسیم به صورت زیر است.
- پتاسیم در افراد بالغ ۳.۵ تا ۵ میلی مول در لیتر
- پتاسیم در کودکان ۳.۱ تا ۴.۷ میلی مول در لیتر
- پتاسیم در شیرخواران ۳.۹ تا ۵.۹ میلی مول در لیتر
- پتاسیم در نوزادان ۵.۵ تا ۸.۷ میلی مول در لیتر
در صورت افزایش پتاسیم خون چه اتفاقی می افتد؟
بدن شما پتاسیم را از غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف می کنید دریافت می کند. به طور معمول کلیه های شما پتاسیم اضافی را تصفیه می کنند و از طریق ادرار شما از بدن خارج می شود. اما اگر پتاسیم زیادی در بدن شما وجود داشته باشد، ممکن است کلیه های شما نتوانند تمام آن را حذف کنند و این ماده می تواند در خون شما تجمع یابد. پتاسیم بیش از حد در خون می تواند به قلب شما آسیب برساند، باعث تپش قلب شود و حتی منجر به حمله قلبی گردد. بالا بودن پتاسیم خون همیشه قابل تشخیص توسط خود فرد نیست.
دلایل افزایش سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی) چیست؟
افزایش سطح پتاسیم خون یا همان هایپرکالمی می تواند به دلایل زیر باشد.
- بیماری کلیوی
- کم آبی بدن
- برخی از دارو ها
- برخی از بیماری های غدد فوق کلیوی
- آسیب سلولی
- سوختگی شدید
علائم پتاسیم بالا چیست؟
اگر هایپرکالمی (افزایش پتاسیم خون) خفیفی داشته باشید، ممکن است در بدن خود هیچ نشانه ای نداشته باشید یا علائم شما ممکن است به راحتی نادیده گرفته شوند. علائم اغلب می آیند و می روند یا ممکن است به تدریج در طول هفته ها یا ماه ها توسعه یابند. علائم هایپرکالمی خفیف ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم
- اسهال
- تهوع و استفراغ
سطوح خطرناک پتاسیم بالا بر روی قلب شما تاثیر می گذارد و مشکلات ناگهانی و گاهی اوقات مرگبار را ایجاد می کند. علائم هایپرکالمی شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- آریتمی (ضربان قلب نامنظم، سریع یا لرزان)
- ضعف عضلانی یا بی حسی در اندام های شما
اصلی ترین علت افزایش پتاسیم خون (هایپرکالمی) چیست؟
شایع ترین علت هایپرکالمی بیماری کلیوی است. بیماری های کلیوی به کلیه های شما آسیب رسانده و در نتیجه کلیه هایتان نمی توانند مواد اضافی بدن از جمله پتاسیم اضافی را به خوبی از خون شما فیلتر کنند.
علاوه بر بیماری های کلیوی، عوامل زیر نیز ممکن است منجر به افزایش پتاسیم خون و هایپرکالمی شوند:
- رژیم غذایی غنی از پتاسیم، از جمله مکمل های پتاسیم
- داروهایی که توانایی کلیه های شما را در ترشح پتاسیم کاهش می دهند (از جمله برخی داروهایی که برای درمان فشار خون بالا مصرف می شوند)
هایپرکالمی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
هر فردی در هر سنی می تواند هایپرکالمی را تجربه کند، از جمله کودکان. در صورتی که شما دارای شرایط یا بیماری های زیر باشید، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای هایپرکالمی باشید:
- بیماری آدیسون
- مصرف بیش از حد الکل
- سوختگی در بخش بزرگی از بدن
- نارسایی احتقانی قلب
- دیابت
- ویروس HIV
- بیماری کلیوی مزمن یا سابقه خانوادگی
- ساختار غیرطبیعی کلیه
عوارض بالا بودن پتاسیم خون (هایپرکالمی) چیست؟
هایپرکالمی شدید می تواند به طور ناگهانی بروز کند. این وضعیت می تواند تغییرات خطرناک و مرگباری در قلب شما ایجاد کند که منجر به حمله قلبی می شود. حتی هایپرکالمی خفیف نیز در صورت عدم درمان و پیگیری به موقع می تواند به مرور زمان به قلب شما آسیب برساند. بنابراین برای انجام چکاپ و آزمایش در خانه توسط متخصصین لیماطب می توانید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
برای درمان بالا بودن پتاسیم (هایپرکالمی) چه چیزهایی نباید بخوریم؟
اگر شما دچار هایپرکالمی هستید یا در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارید، رعایت یک رژیم غذایی کم پتاسیم بهترین راه برای محافظت از سلامت شماست. ممکن است نیاز باشد که مصرف برخی از غذاهای با پتاسیم بالا را کاهش دهید یا به طور کامل متوقف کنید، از جمله این غذاها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میوه های خشک (کشمش، زردآلو، آلو، خرما)
- میوه های تازه (موز، توت فرنگی، هندوانه، خربزه، ملون، پرتقال، نکتارین)
- سبزیجات خشک (لوبیا، نخود)
- سبزیجات تازه (اسفناج، چغندر، اسفناج، گوجه فرنگی، قارچ، کدو، سیب زمینی، آووکادو، مارچوبه)
- محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی مانند سس ها و کچاپ
- گوشت (بوقلمون، گوشت گاو، ماهی)
- آبمیوه تازه پرتقال
- آبمیوه های کنسرو شده (گریپ فروت، آلو، زردآلو)
- جایگزین های نمک که حاوی پتاسیم هستند
چرا پتاسیم خون کاهش می یابد؟
کاهش پتاسیم خون معمولا به دلیل از دست رفتن بیش از حد پتاسیم در دستگاه گوارش شما رخ می دهد. این ممکن است به دلیل استفراغ مکرر، اسهال یا استفاده از ملین ها باشد. سایر علل هیپوکالمی شامل موارد زیر است:
- اختلالات غذایی، مانند بولیمیا نروزا
- تعریق بیش از حد
- اعتیاد به الکل
- قرص های آب (دیورتیک‌ها): دیورتیک ها می توانند باعث شوند که پتاسیم زیادی از طریق ادرار شما دفع شود
- داروهای دیگر مانند انسولین، برخی آنتی بیوتیک ها و کورتیکواستروئیدها
- اختلالات آدرنال، مانند آلدوسترونیسم اولیه و سندرم کوشینگ
- بیماری کلیوی مزمن
- سطوح پایین منیزیم (هیپومنیزیمی)
- برخی شرایط کلیوی، مانند سندرم بارتر و سندرم گیتلمن: هر دو اختلالات ژنتیکی نادر کلیوی هستند که باعث عدم تعادل در بدن شما می شوند
- شرایط دیگر مانند سندرم لیدل، یک اختلال نادر که باعث افزایش فشار خون می شود
- عدم دریافت پتاسیم کافی به دلیل یک رژیم غذایی ضعیف
علائم پایین بودن پتاسیم خون (هیپوکالمی) چیست؟
موارد خفیف کاهش پتاسیم ممکن است هیچ نشانه و علائمی نداشته باشند. اما در صورت بروز، این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یبوست
- تپش قلب
- خستگی شدید
- ضعف و اسپاسم عضلانی
- سوزن سوزن شدن و بی حسی
موارد شدیدتر کاهش پتاسیم ممکن است علائم و نشانه هایی مانند موارد زیر داشته باشد:
- تکان های عضلانی
- گرفتگی عضلانی
- ضعف شدید عضلانی که منجر به فلج می شود
- فشار خون پایین
- سرگیجه یا ضعف
- ضربان های قلب غیرطبیعی (آریتمی)
- ادرار زیاد (تکرر ادرار)
- تشنگی زیاد
چگونه می توان از کاهش پتاسیم خون جلوگیری کرد؟
شما می توانید با مصرف یک رژیم غذایی سرشار از غذاهایی که حاوی پتاسیم هستند، خطر ابتلا به هیپوکالمی را کاهش دهید. در این راستا با پزشک خود در مورد رژیم غذایی تان گفتگو کنید. غذاهایی که حاوی پتاسیم هستند شامل بسیاری از میوه ها و سبزیجات، گوشت کم چرب و ماهی، لبنیات و حبوبات می باشند. غذاهایی که دارای پتاسیم زیادی هستند شامل موارد زیر خواهند بود:
- آووکادو
- موز
- لوبیا و نخود فرنگی
- سبوس
- سبزیجات برگ تیره
- ماهی
- گوشت گوساله کم چرب
- شیر
- پرتقال
- کره بادام زمینی
- سیب زمینی
- اسفناج
- گوجه فرنگی
اگر شما دچار استفراغ و اسهال هستید که بیشتر از ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول می کشد، باید فورا به مراقبت های پزشکی مراجعه کنید. از دست دادن مایعات می تواند باعث هیپوکالمی شود و هرچه زودتر به دنبال درمان باشید، شانس شما برای پیشگیری از آن بهتر خواهد بود.
شرایط لازم برای انجام آزمایش پتاسیم خون
آزمایش پتاسیم خون که به عنوان کالمی نیز شناخته می شود، سطوح پتاسیم موجود در خون را اندازه گیری می کند. شرایط خاصی برای انجام آزمایش و چکاپ خون در منزل برای تست پتاسیم وجود نداشته و معمولاً نیازی به ناشتا بودن قبل از انجام آزمایش نیست، اما ممکن است پزشک شما از شما بخواهد که چند ساعت قبل از آزمایش از مصرف برخی غذا ها یا نوشیدنی ها خودداری کنید. قبل از انجام آزمایش، به پزشک خود در مورد تمام دارو ها و مکمل هایی که مصرف می کنید، اطلاع دهید.
برخی از دارو ها می توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند. اگر سابقه بیماری کلیوی، کم آبی بدن یا سایر بیماری های تاثیر گذار بر روی سطح پتاسیم خون را دارید بهتر است آن را با پزشک خود در ارتباط بگذارید. از مصرف الکل و کافئین در ۲۴ ساعت قبل از آزمایش خودداری کنید. اگر سیگار می کشید، در روز آزمایش از سیگار کشیدن خودداری کنید.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی میزان طبیعی سطح پتاسیم در خون پرداخته و در رابطه با علائم بالا بودن و یا پایین بودن آن توضیحات کاملی را ارائه دادیم. اگر شما هم تجربه انجام آزمایش پتاسیم خون را داشته اید نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
چگونه آزمایش پتاسیم راانجام دهیم؟
برای انجام آزمایش پتاسیم می توانید از تیم حرفه ای لیما طب کمک بگیرید. لیما طب انواع آزمایش و چکاپ کامل را در منزل و یا محل کار برای شما انجام م یدهد.
چگونه می توانیم جواب آزمایش را دریافت کنیم؟
به راحتی در پنل کاربری خود به صورت آنلاین می توانید جواب آزمایش خود را مشاهده کنید.
[gravityform id="7" title="true"]