نحوه و چگونگی آزمایش و چکاپ قلب

بیماری‌های قلبی عروقی، شایع‌ترین علت مرگ و میر در جهان هستند. فشار خون بالا، مصرف سیگار، دیابت، چربی خون بالا، عوامل ژنتیکی، چاقی و بی تحرکی مهمترین عوامل بوجود اورنده بیماری های قلبی هستند. گرفتگی عروق از دوران کودکی به عنوان نقطه شروع بیماری های قلبی محسوب می شوند.

انواع روش و اقدامات لازم برای چکاپ قلب:

موارد زیر انواع روش های چکاپ قلب هستند که هر کدام جداگانه توضیح و نفسیر شدند.

1. اندازه گیری فشار خون
2. آزمایش خون
3. نوار قلب(Electrocardiogram (ECG or EKG))
4. آزمایش اسکن ضریب کلسیم عروق کرونر (Coronary Artery Calcium Scan (CAC))یا نمره کلسیم
5. آزمایش تحمل ورزش (Exercise Tolerance Test (ETT)) یا آزمایش تردمیل
6. ام آر آی قلب(Heart MRI)
7. آنژیوگرام CT کرونر (CT Coronary Angiography (CTCA)

اندازه گیری فشار خون

دو نوع فشار خون مورد ارزیابی قرار می گیرد:

1. فشار دیاستولیک: اندازه گیری فشار خون در زمانیکه خون از داخل عروق خونی به قلب منتقل می شود.
2. فشار سیستولیک: اندازه گیری فشار خون در زمانیکه خون از قلب به داخل عروق خونی منتقل می شود.

آزمایش خون برای چکاپ قلب

1. شمارش کامل سلولهای خونی (CBC)
2. اندازه گیری قند و چربی خون: بالا بودن میزان قند و چربی خون زنگ خطری برای ابتلای فرد به بیماری قلبی عروقی مانند سکته قلبی و یا حمله قلبی است.
3. اندازه گیری برخی از هورمون ها و آنزیم ها: هورمون تیروئید و برخی از آنزیم ها مانند آنزیم های کبدی و کلیوی.

نوار قلب(Electrocardiogram (ECG or EKG))

با استفاده از دستگاه الکتروکاردیوگرام، نوار قلبی تهیه می شود که این نوار قلب بیانگر فعالیت الکتریکی قلب است. اختلالات ایجاد شده در ترتیب و تعداد ضربان قلب نوار قلب که در مواردی مانند تپش قلب، ناراحتی قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه و خطرات احتمالی سکته مغزی رخ می دهند، با کمک این نوار قابل ارزیابی است.

آزمایش اسکن ضریب کلسیم عروق کرونر
(Coronary Artery Calcium Scan (CAC))یا نمره کلسیم

با استفاده از دستگاه EBCT-Electeron Beam CT  تصویری از عروق کرونر گرفته می شود. میزان کلسیم رسوب شده در چربی های موجود در عروق کرونر تشدید کننده رسوب چربی خون و تشکیل پلاک های آتروسکلروزی در عروق کرونر محسوب می شود. امروزه سی تی آنژیو عروق کرونر جایگزین این روش شده است.

میزان کلسیم کرونر بصورت کمی بیان می شود

اعداد نمره کلسیم

• عدد کلسیم بیشتر از ۱۰۰: انسداد عروق کرونری
• عدد بیشتر از ۴۰۰: انسداد بیش از حد عروق کرونری
• عدد بیشتر از ۱۰۰۰: انسداد رگ های قلب

آزمایش تحمل ورزش (Exercise Tolerance Test (ETT))
یا آزمایش تردمیل

آزمایش وزرش در واقع روشی است که تعداد ضربان قلب و فشار خون بیمار در زمان فعالیت های شدید بدنی ارزیابی می شوند. در این روش حسگرهای به قفسه سینه بیماران متصل می شوند و به دستگاه نوار قلب متصل می شوند. سپس از بیمار خواسته می شود تا روی تردمیل که بتدریج سریعتر و شیب دارتر می شود، راه برود. سپس در فواصل منظم فشار خون و تعداد ضربان قلب ارزیابی می شود.

ام آر آی قلب(Heart MRI)

یک نوع روش غیر تهاجمی است که با کمک یک میدان مغناطیسی تصویری تهیه می شود که با استفاده از این تصویر قلب و بافت اطراف آن اختلالات مربوط به ساختار قلب مورد بررسی قرار می گیرد.

آنژیوگرام CT کرونر (CT Coronary Angiography (CTCA)

یک نوع روش غیر تهاجمی است که با کمک اشعه ایکس تصویری تهیه می شود که با استفاده از این تصویر محل و شدت کلسیفیکاسیون عروق کرونر مورد بررسی قرار می گیرد.

چکاپ های قلب در مادران باردار

در مادران باردار همانند سایر گروه ها اگر مادر جزء گروه پرخطر بخصوص زمانیکه مادر به دیابت حاملگی مبتلا است بایستی چکاپ قلب انجام بگیرید. چرا که وضعیت قلب مادر در انتخاب نوع روش زایمان نقش بسزایی دارد، بطوریکه مادرانی که دارای بیماری های قلبی هستند در اولویت سزارین هستند و بایستی تحت مراقبت قرار بگیرند.

بهترین روش چکاپ قلب کدام است؟

انتخاب بهترین روش برای تشخیص و درمان بیماری های قلبی به تجویز پزشک معالج و وضعیت سلامت و سن بیمار بستگی دارد.

چکاپ قلب چند وقت یکبار بایستی انجام شود؟

زمان مناسب برای انتخاب دوره ای چکاپ قلب به وضعیت جسمی، عادت های غذایی، عوامل موثر بر چربی خون، هورمون ها و برخی از انزیم ها، عوامل ژنتیکی و سابقه فامیلی بستگی دارد. بطوریکه برای افراد سالم بهتر است همراه با سایر چکاپ ها هر شش ماه یا هر یک سال یکبار انجام شود. اما در موارد زیر چکاپ قلب با تجویز پزشک معالج با فاصله زمانی کمتری انجام می شود:

بالا بودن فشار خون، کلسترول و قند خون، اضافه وزن، بیماری قلبی، سابقه‌ی فامیلی بیماری های قلبی و دیابت، استعمال دخانیات، احساس درد در قفسه سینه، ورم و درد پاها، بیماری های لثه و دیابت بارداری.

اما براساس پیشنهادات انجمن قلب آمریکا بهتر است حتی اگر سابقه‌ی بیماری قلبی ندارید، برخی از بررسی های قلب را در یک بازده زمانی خاص انجام دهید. مانند:

• اندازه گیری وزن و شاخص توده بدنی (BMI):به همراه چکاپ سالیانه هر شش ماه یا هر یکسال یکبار
• اندازه گیری فشارخون: از سن ۲۰ سالگی به بعد حداقل هر شش ماه یکبار
• اندازه گیریکلسترول خون: از سن ۲۰ سالگی به بعد حداقل هر ۴ تا ۶ سال یکبار
• اندازه گیری قندخون: از سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی به بعد حداقل هر ۳ سال یکبار

هزینه‌ی چکاپ قلب چقدر است؟

هزینه چکاپ قلب علاوه بر نوع بیمه درمانی به نوع چکاب تجویز شده توسط پزشک شما بستگی دارد. گاهی اوقات چکاب قلب با یک آزمایش خون قابل انجام است و در برخی موارد از روش ها و دستگاه های پیشرفته تری نیاز است.