مهم ترین خواص ویتامین B۱۲

آزمایش ویتامین B12 با اندازه گیری میزان ویتامین B-12 در خون یا ادرار، میزان ذخایر کلی ویتامین B-12 بدن اندازه گیری می شود . ویتامین B-12 برای برخی از فرآیند بدن از جمله عملکرد عصبی، تولید DNA و گلبول های قرمز ضروری است. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث کم خونی و مشکلات سیستم عصبی شود.

رژیم غذایی نادرست، استفاده از برخی داروها، سن بالا، یا شرایطی که جذب ویتامین B12 را برای بدن دشوارتر می کند، باعث کاهش جذب این ویتامین می شوند. شما می توانید انواع آزمایش و چکاپ کامل در منزل و یا تزریقات در منزل را با کمک تیم حرفه ای لیما طب انجام دهید. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با خواص ویتامین B12 با ما همراه باشید.

ویتامین B12 چیست؟

ویتامین B12 یکی از ویتامین ‌های حیاتی برای بدن انسان بوده که در بسیاری از فرآیند های مهم بدن، از جمله تولید گلبول ‌های قرمز، متابولیسم سلولی و عملکرد صحیح سیستم عصبی نقش دارد. B12 به طور طبیعی در غذا های حیوانی مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم‌ مرغ و محصولات لبنی یافت می ‌شود.

این ویتامین برای افراد گیاه خوار و وگان می‌تواند کمی چالش ‌برانگیز باشد، زیرا منابع گیاهی آن محدود است. کمبود ویتامین B12 می ‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. علائم کمبود B12 شامل خستگی، ضعف، رنگ ‌پریدگی، تنگی نفس، بی‌ حسی و گزگز دست و پا، مشکلات حافظه و تمرکز و حتی افسردگی می ‌شود.

در موارد شدید، کمبود B12 می ‌تواند به آسیب عصبی دائمی منجر شود. در حالت کلی ویتامین B12 یک ویتامین ضروری است که برای حفظ سلامت بدن بسیار مهم است. با داشتن یک رژیم غذایی متعادل و در صورت نیاز، مصرف مکمل‌ها، می‌توانید از کافی بودن این ویتامین در بدن خود اطمینان حاصل کنید.

ویتامین B12 چه کاربردی دارد؟

از کاربرد های ویتامین B12 در بدن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. یررسی علائم کم خونی بویژه کم خونی مگالوبلاستیک
2. یررسی علائم مربوط به سیستم عصبی مانند تغییرات ذهنی، ضعف، از دست دادن تعادل یا بی حسی، درد و گزگز در بازوها و پاها.
3. برای ارزیابی میزان تغذیه یک فرد، بخصوص اگر دارای بیماری باشد که جذب مواد مغذی از غذا را دشوارتر می کند.
4. برای نظارت بر افرادی که برای کمبود ویتامین B12 قبلاً تشخیص داده شده و تحت درمان هستند.

ویتامین B-12 (کوبالامین) در تشکیل گلبول های قرمز، متابولیسم سلولی، عملکرد اعصاب و تولید DNA نقش دارند. منابع غذایی ویتامین B-12 شامل مرغ، گوشت، ماهی و محصولات لبنی است. ویتامین B12 نقش کلیدی در حفظ سلامت استخوان، تشکیل گلبول های قرمز خون، سطح انرژی و خلق و خوی دارد.

خوردن یک رژیم غذایی مغذی و کامل یا مصرف یک مکمل می تواند به شما کمک کند تا نیازهای خود را برآورده کنید. ویتامین B12 که به نام کوبالامین نیز شناخته می شود، یک ویتامین ضروری است که بدن به آن نیاز دارد اما نمی تواند آن را تولید کند. ویتامین B12 بطور طبیعی در محصولات حیوانی یافت می‌شود.

اما به برخی غذاها نیز اضافه می‌شود و به عنوان مکمل خوراکی یا تزریقی در دسترس است. ویتامین B12 نقش های زیادی در بدن دارد. بعنوان مثال در عملکرد طبیعی سلول های عصبی نقش دارد و برای تشکیل گلبول های قرمز خون و سنتز DNA مورد نیاز است.

مطالب مرتبط: چکاپ و آزمایش مردان در منزل

در اغلب بزرگسالان، مقدار توصیه شده رژیم غذایی ۴/۲ میکروگرم است، اگرچه برای افرادی که باردار یا شیرده هستند این مقدار بیشتر است. علاوه بر این ویتامین B12 در افزایش انرژی، بهبود حافظه و در پیشگیری از بیماری های قلبی نقش دارد.

خواص ویتامین B12 در بدن چیست؟

1. تشکیل گلبول های قرمز خون و پیشگیری از کم خونی:

ویتامین B12 نقش حیاتی در تولید گلبول های قرمز دارد. سطح پایین ویتامین B12 باعث کاهش تشکیل گلبول های قرمز خون می شود و از رشد مناسب آنها جلوگیری می کند. گلبول های قرمز سالم کوچک و گرد هستند، در حالی که در موارد کمبود ویتامین B12 بزرگتر و معمولاً بیضی شکل می شوند.

به دلیل این شکل بزرگتر و نامنظم، گلبول های قرمز خون نمی توانند با سرعت مناسب از مغز استخوان به داخل جریان خون حرکت کنند و باعث کم خونی مگالوبلاستیک می شود. وقتی کم خونی دارید، بدن گلبول های قرمز کافی برای انتقال اکسیژن به اندام های حیاتی ندارد و باعث بروز علائمی مانند خستگی و ضعف می شود.

2. ۲. جلوگیری از نقایص مادرزادی:

سطح کافی ویتامین B12 برای یک بارداری سالم بسیار مهم است. مطالعات نشان می دهد که مغز و سیستم عصبی جنین برای رشد مناسب به سطح کافی B12 از مادر نیاز دارد. کمبود ویتامین B12 در مراحل اولیه بارداری ممکن است خطر نقایص مادرزادی مانند نقص لوله عصبی را افزایش دهد. علاوه بر این، کمبود ویتامین B12 مادر ممکن است به زایمان زودرس یا سقط جنین کمک کند.

3. جلوگیری از پوکی استخوان:

ویتامین B12 از سلامت استخوان حمایت کند. یک مطالعه روی ۱۱۰ فرد مبتلا به بیماری سلیاک نشان داد که سطوح پایین ویتامین B12 با کاهش تراکم استخوان در استخوان ران و باسن در مردان مرتبط است. استخوان هایی با کاهش تراکم مواد معدنی می توانند در طول زمان ظریف و شکننده شوند که منجر به افزایش خطر پوکی استخوان می شود.

4. خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را کاهش می دهد:

دژنراسیون ماکولا یک بیماری چشمی است که عمدتاً بینایی را تحت تأثیر قرار می دهد. حفظ سطوح کافی ویتامین B12 مانع بروز ابتلای فرد به دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن می شود. محققان بر این باورند که مکمل ویتامین B12 ممکن است سطح هموسیستئین خون را کاهش دهد. زیرا افزایش سطح هموسیستئین با افزایش خطر دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن مرتبط است.

5. خلق و خوی و علائم افسردگی را کاهش می دهد:

ویتامین B12 ممکن است خلق و خوی شما را بهبود بخشد. تاثیر ویتامین B12 بر خلق و خو هنوز بطور کامل شناخته نشده است. با این حال، این ویتامین نقش حیاتی در سنتز و متابولیسم سروتونین، یک ماده شیمیایی مسئول تنظیم خلق و خو ایفا می کند. بنابراین، کمبود ویتامین B12 ممکن است منجر به کاهش تولید سروتونین شود که می تواند باعث افسردگی شود.

یک مطالعه در افراد مبتلا به افسردگی و سطوح ویتامین B12 در سطح پایین طبیعی نشان داد که افرادی که هم داروهای ضد افسردگی و هم ویتامین B12 دریافت کرده‌اند در مقایسه با افرادی که تنها با داروهای ضدافسردگی درمان می‌شوند، علائم افسردگی را کاهش می دهد.

6. جلوگیری از مرگ نورون های عصبی:

کمبود ویتامین B12 با از دست دادن حافظه بخصوص در افراد مسن مرتبط است. این ویتامین در جلوگیری از آتروفی مغز که از دست دادن نورون‌های مغز است و اغلب با از دست دادن حافظه یا زوال عقل همراه است، نقش داشته باشد. یک مطالعه بر روی افراد مبتلا به زوال عقل در مراحل اولیه نشان داد که ترکیبی از ویتامین B12 و مکمل‌های اسید چرب امگا ۳ زوال عقل را کاهش می‌دهد.

مطالعه دیگری نشان داد که حتی سطوح پایین ویتامین B12 می تواند به عملکرد ضعیف حافظه کمک کند. مطالعه ای دیگر نشان داد که مکمل‌های ویتامین B12 احتمالاً برای بهبود عملکرد شناختی در افرادی که کمبود ندارند، بی‌اثر است.

مطالب مرتبط: چکاپ و آزمایش کودکان در منزل

7. کاهش خستگی بدن

مکمل‌های ویتامین B12 مدت‌هاست که به عنوان محصولی برای افزایش انرژی مورد توجه قرار گرفته‌اند. همه ویتامین‌های B نقش مهمی در تولید انرژی بدن شما دارند، اگرچه لزوماً خودشان انرژی تولید نمی‌کنند. در حال حاضر، هیچ شواهد علمی وجود ندارد که نشان دهد مکمل‌های ویتامین B12 می‌توانند انرژی را در افرادی که سطح کافی از این ویتامین را دارند، افزایش دهند.

از سوی دیگر، اگر به میزان قابل توجهی کمبود ویتامین B12 دارید، مصرف مکمل یا افزایش میزان مصرف ویتامین B12 احتمالا سطح انرژی شما را بهبود می بخشد. در واقع، یکی از رایج ترین علائم اولیه کمبود ویتامین B12، خستگی یا کمبود انرژی است.

رنج نرمال هموسیستئین چقدر است؟

هموسیستئین یکی از آمینو اسید های ضروری بدن است که در نتیجه تجزیه پروتئین ها تولید می شود و نقش مهمی در بدن ما دارد. تجزیخ هموسیستئین توسط ویتامین های گروه B انجام می گیرد بنابراین در صورت کمبود ویتامین ب، احتمال افزایش سطح هموسیستئین در بدن شما افزایش می یابد.

آزمایش هموسیستئین در اکثر مواقع برای تشخیص کمبود ویتامین های B6، B9 و B12 انجام می شود. سطح طبیعی اسید آمینه هموسیستئین در بدن زنان و مردان به صورت زیر است:

• مقدار طبیعی: کمتر از ۱۵ میکرومول در لیتر (mcmol/L)
• بالاتر از سطح طبیعی: ۳۰ الی ۱۰۰ میکرومول در لیتر (mcmol/L)
• مقدار بالای خطرناک: بیشتر از ۱۰۰ میکرومول در لیتر (mcmol/L)

در صورتی که در نتیجه آزمایش خون هموسیستئین بدن شما تا ۳۰ میکرومول در لیتر بود، میزان آن ایمن است. ولی در صورتی که میزان آن بالاتر از ۳۰ باشد ممکن است احتمال بروز بیماری هایی مانند بیماری های قلبی و عروقی را افزایش دهد.

9. مراقبت از مو، پوست و ناخن:

با توجه به نقش ویتامین B12 در تولید سلول، سطوح کافی از این ویتامین برای تقویت مو، پوست و ناخن مورد نیاز است. در واقع، سطوح پایین ویتامین B12  باعث علائم پوستی مانند پرپیگمانتاسیون، تغییر رنگ ناخن، تغییرات مو، ویتیلیگو (از بین رفتن رنگ پوست در تکه‌ها) و استوماتیت زاویه‌ای (گوشه‌های دهان ملتهب و ترک خورده) می شود. علاوه براین نیز مشخص شده است که ویتامین B12 باعث کاهش علائم پوستی در افراد مبتلا به کمبود B12 می شود.  

چه کسانی در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند؟

کمبود ویتامین B12 می تواند به یکی از دو روش رخ دهد:

1. یا رژیم غذایی شما فاقد مقادیر کافی از ویتامین B12 است.
2. یا بدن شما قادر به جذب کامل ویتامین B12 از غذایی که می خورید نیست.

علائم کمبود ویتامین B12 در بدن

ویتامین B12، یک ویتامین حیاتی برای بدن است که نقش مهمی در تولید گلبول‌ های قرمز خون، عملکرد سیستم عصبی و تشکیل DNA ایفا می‌ کند. کمبود این ویتامین می ‌تواند طیف وسیعی از علائم را در پی داشته باشد که در صورت عدم درمان، ممکن است به مشکلات جدی ‌تری منجر شود. شایع ‌ترین علائم کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

• خستگی یکی از اولین و شایع ‌ترین علائم کمبود B12 است. این ویتامین برای تولید انرژی در سلول ‌ها ضروری بوده و کمبود آن باعث احساس خستگی مفرط و ضعف می ‌شود.
• کمبود B12 می ‌تواند به کاهش تولید گلبول‌ های قرمز خون منجر شود که در نتیجه آن پوست رنگ پریده به نظر می ‌رسد.
• کاهش گلبول ‌های قرمز خون باعث کاهش اکسیژن‌ رسانی به بافت‌ ها شده و در نتیجه فرد احساس تنگی نفس می‌ کند.
• تپش قلب نامنظم نیز می‌ تواند از عوارض کمبود B12 باشد.
• علائمی مانند اسهال، یبوست، کاهش اشتها و سوء هاضمه از دیگر نشانه‌ های کمبود این ویتامین هستند.
• از دیگر علائم کمبود ویتامین B12 می توان به قرمزی، دردناک و براق بودن زبان اشاره کرد.
• احساس گز گز به ویژه در دست‌ها و پاها.
• مشکل در راه رفتن و انجام کار های ظریف
• مشکلات تمرکز مانند فراموشی، گیجی و تغییرات خلقی

 کسانی که در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند، عبارتند از:

1. افراد مسن
2. افراد مبتلا به اختلالات گوارشی، مانند بیماری کرون یا بیماری سلیاک
3. کسانی که جراحی های گوارشی مانند جراحی چاقی یا جراحی برداشتن روده داشته اند.
4. افرادی که رژیم غذایی سخت گیاهی دارند.
5. کسانی که برای کنترل قند خون متفورمین مصرف می کنند.
6. کسانی که برای سوزش سر دل مزمن از مهارکننده های پمپ پروتون استفاده می کنند.
7. در افرادی که با افزایش سن انها مقدار ترشح اسید کلریدریک در معده کاهش می‌یابد و باعث کاهش جذب ویتامین B12 می‌شود.

مطالب مرتبط: چکاپ و آزمایش زنان در منزل

برای رفع کمبود ویتامین ب ۱۲ چه غذاهایی بخوریم؟

در صورتی که دچار کمبود ویتامین b12 هستید می توانید این کمبود را با خوردن غذاهای حاوی ویتامین ب۱۲ و یا مصرف قرص ویتامین ب۱۲ جبران کنید. برخی غذاهایی که حاوی ویتامین B12 هستند شامل موارد زیر است:

• جگر و کلیه (گاو، گوساله و بره)
• انواع ماهی از جمله قزل آلا، تن، ساردین و…
• گوشت قرمز
• گوشت سفید
• غلات
• تخم مرغ
• لبنیات
• حبوبات از جمله عدس و لوبیا

نحوه مصرف قرص ویتامین b12

اکثر افراد در رژیم غذایی روزانه خود میزان کافی ویتامین ب ۱۲ مورد نیاز بدن خود را دریافت می کنند. اما چنانچه به هر دلیلی بدن شما دچار کمبود این ویتامین شد، می توانید با استفاده از مکمل ها کمبود آن را جبران کنید.

کپسول ویتامین b12 را باید به صورت خوراکی و با آب میل کنید. این کپسول معمولا به صورت ۱ عدد در هر روز تجویز می شود اما برای اطمینان نوشته روی برچسب یا نسخه خود را با دقت بخوانید.

در صورتی که از محلول یا شربت این ویتامین استفاده می کنید، برای دریافت دقیق دوز مشخص شده از قاشق یا قطره چکان خود محلول استفاده کنید چرا که اندازه قاشق های خانگی برای این کار دقیق نیست.

ویتامین ب ۱۲ محلول در آب است و میزان مورد نیاز روزانه آن در بدن ۲.۴ میکروگرم است. در صورتی که مقداری بیش از این اندازه را مصرف کرده باشید مقدار اضافی آن به همراه ادرار از بدن دفع خواهد شد.

آمپول ویتامین B12

در برخی افراد به علت مشکلات متفاوت ممکن است ویتامین ب۱۲ به صورت طبیعی جذب نشود و مجبور به استفاده از مکمل ها شوند. رایج ترین نوع این مکمل ها قرص ویتامین ب ۱۲ است که آن نیز در برخی افراد دارای مشکل اسید معده ممکن است به درستی جذب بدن نشود. این افراد می توانند از آمپول این ویتامین استفاده کنند. آمپول ویتامین b12 ممکن است برای برخی افراد ایجاد حساسیت کند.

به چند مورد از عوارضی که ممکن است آمپول ب۱۲ داشته باشد اشاره کرده ایم:

• ایجاد سردرد
• ایجاد خارش و تورم پوستی
• بروز حالت تهوع
• درد معده

آزمایش ویتامین B12 چه کاربردی دارد؟

ویتامین B12 یک ماده مغذی است که برای سلامت انسان بسیار مهم است. سطوح کافی ویتامین B12 برای سیستم عصبی، ساخت گلبول های قرمز خون و ایجاد DNA مورد نیاز است. ویتامین B12 به طور طبیعی در پروتئین های حیوانی مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات وجود دارد. سایر غذاها مانند غلات، مخمرهای مغذی و برخی شیرهای گیاهی ممکن است با ویتامین B12 غنی شوند.

ویتامین B12 به عنوان مکمل و به عنوان یک داروی تجویزی نیز موجود است. ویتامین B12 موجود در غذا به پروتئین متصل است. برای اینکه برای بدن قابل جذب باشد، ویتامین باید از پروتئین آزاد شود. بعد از هضم غذا، آنزیم های موجود در دستگاه گوارش، ویتامین B12 را از این پروتئین ها جدا می کنند. سپس ویتامین B12 آزاد شده با پروتئینی ساخته شده توسط سلول های معده ترکیب می شود. ویتامین B12 و این پروتئین با هم در انتهای تحتانی روده کوچک جذب می شوند. برای انجام آزمایش و چکاپ کامل در منزل و نوبت دهی آنلاین می توانید با لیماطب در ارتباط باشید.

مقدار طبیعی ویتامین ب۱۲ در آزمایش خون

اندازه نرمال ویتامین B12 ممکن است در هر آزمایشگاه به طور متفاوتی تفسیر شود. ولی به طور کلی می توان گفت عدد طبیعی آن به صورت زیر است:

• کمتر از حد طبیعی: کمتر از ۲۰۰ پیکوگرم در میلی لیتر(pg/mL)
• میزان طبیعی: بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ پیکوگرم در میلی لیتر(pg/mL)
• بیشتر از حد طبیعی: بالاتر از ۸۰۰ پیکوگرم در میلی لیتر(pg/mL)

بالا بودن ویتامین B۱۲ در آزمایش خون نشانه چیست؟

به طور کلی، داشتن سطح بالایی از ویتامین B۱۲ در خون کمتر از کمبود آن رایج است و معمولا نشانه یک مشکل جدی نیست. با این حال، دلایل مختلفی می ‌تواند باعث افزایش سطح این ویتامین شود و هر مورد نیاز به بررسی و ارزیابی دقیق دارد.

• رایج ‌ترین دلیل افزایش سطح B12، مصرف بیش از حد مکمل‌ های این ویتامین است.
• بیماری‌ های کبدی مانند سیروز و هپاتیت می‌ توانند بر متابولیسم B12 تأثیر گذاشته و باعث افزایش سطح آن شوند.
• برخی از انواع سرطان، به ویژه سرطان خون، می ‌توانند با افزایش سطح B12 همراه باشند.
• برخی اختلالات خونی نادر نیز ممکن است باعث افزایش سطح B12 شوند.

چه زمانی باید آزمایش ویتامین B12 انجام دهیم؟

آزمایش ویتامین B12 معمولاً زمانی انجام می شود که علائم کمبود ویتامین B12 مانند کم خونی یا مشکلات سیستم عصبی دارید. برخی از افراد به دلیل سن بالا یا بیماری خاصی بیشتر دچار کمبود ویتامین B12 می شوند. از جمله علائم کم خونی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خستگی
2. عدم تمرکز
3. رنگ پریدگی پوست
4. تنگی نفس
5. اسهال
6. حالت تهوع یا استفراغ
7. کاهش اشتها

بطور کلی، کمبود ویتامین B12 می تواند منجر به نوعی کم خونی به نام کم خونی مگالوبلاستیک شود. در کم خونی مگالوبلاستیک، گلبول های قرمز خون بزرگ، توسعه نیافته و دارای شکل غیر طبیعی هستند. این گلبول‌های قرمز غیرطبیعی که مگالوبلاست نامیده می‌شوند، عملکرد طبیعی ندارند.

مگالوبلاست ها ممکن است از طریق آزمایش خون قبل از بروز علائم کم خونی در فرد شناسایی شوند. در صورت تایید اولیه آزمایش ویتامین B12 برای تایید نهایی تجویز می شود. از طرف دیگر ویتامین B12 برای عملکرد صحیح سیستم عصبی بسیار مهم است. کاهش ویتامین B12  می تواند باعث بروز علایم زیر در فرد شود:

1. نوروپاتی که یک مشکل عصبی است که باعث درد، بی حسی، گزگز و مشکلات عضلانی می شود.
2. زوال عقل، وضعیتی که بر عملکردهای ذهنی مانند حافظه و مهارت های زبانی تأثیر می گذارد.
3. اختلال در حفظ تعادل هنگام راه رفتن
4. ضعف
5. تعادل ضعیف
6. گیجی

برخی از عواملی باعث تشدید کاهش ویتامین B12 می شوند  عبارتند از:

1. سن بالای ۷۵ سال
2. کاهش مصرف پروتئین های حیوانی، از جمله رژیم های گیاهخواری یا وگان
3. مصرف داروهایی که با داروهایی که با جذب ویتامین B12 تداخل می کنند، از جمله مسدود کننده های هیستامین، مهارکننده های پمپ پروتون، متفورمین و اکسید نیتروژن
4. کاهش جذب مواد مغذی به دلیل جراحی معده یا روده، از جمله جراحی برای کاهش وزن یا سرطان
5. کاهش جذب به دلیل بیماری های معده و روده کوچک، مانند بیماری سلیاک یا بیماری کرون
6. نارسایی پانکراس، وضعیتی که می‌تواند بر میزان توانایی آنزیم‌ها در جداسازی ویتامین B12 از پروتئین‌های غذا تأثیر بگذارد.

نحوه انجام آزمایش ویتامین B12

برای انجام این تست به سرم خون نیاز است. بعد از خونگیری و جداسازی سرم، انالیزهای لازم روی سرم خون انجام می شود. قبل از انجام آزمایش ویتامین B12، ناشتا بودن به مدت ۶-۸ ساعت مهم است، به این معنی که باید از خوردن و نوشیدن هر چیزی غیر از آب خودداری کنید و با توجه به اینکه برخی از داروها می توانند نتایج آزمایش ویتامین B12 را تحت تأثیر قرار می دهند، باید با پزشک خود مشورت کنید. برای اطلاع بیشتر در رابطه با اینکه برای چکاپ کامل چند ساعت باید ناشتا بود می توانید روی لینک کلیک کنید.

سطح ویتامین B12 در خون شما را اندازه گیری می کند. کمبود ویتامین B12 یا سطح پایین این ویتامین می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از بیماری ها مانند کم خونی و اختلالات سیستم عصبی شود. عواملی که باعث کاهش مقدار این ویتامین می شوند، عبارتند از:

1. رژیم غذایی نامناسب
2. مصرف برخی از داروها
3. افزایش سن

اندازه گیری سطح ویتامین B12 به پزشک کمک می کند تا کمبود احتمالی را تشخیص دهد و در صورت نیاز درمان مناسب را شروع کند. گاهی اوقات نیز سطح ویتامین B12 بعنوان یکی از ازمایشات مربوط به چکاپ بدن برای بررسی وضعیت کلی سلامت بدن انجام می شود. آزمایش ویتامین B12 در تشخیص برخی از بیماری ها کاربرد دارند که عبارتند از:

1. ارزیابی علائم کم خونی: یک اختلال خونی که با از دست دادن گلبول های قرمز طبیعی مشخص می شود.
2. کم خونی مگالوبلاستیک: نوعی از کم خونی که در آن گلبول های قرمز به طور غیرعادی بزرگ هستند و عملکرد غیر طبیعی دارند.
3. تعیین علت بروزعلائم مربوط به سیستم عصبی مانند اختلالات ذهنی، ضعف، از دست دادن تعادل یا بی حسی، درد و گزگز در بازوها و پاها

مطالب مرتبط:تست تری گلیسیرید چیست؟

آزمایش ویتامین B12 چه چیزی را اندازه گیری می کند؟

ویتامین B12 یک ماده مغذی است که از جنبه های بسیاری برای سلامت انسان مهم است. سطوح کافی ویتامین B12 برای فعالیت سیستم عصبی، ساخت گلبول های قرمز خون و ساخت  DNAمورد نیاز است. این ویتامین به طور طبیعی در پروتئین های حیوانی مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات وجود دارد.

سایر غذاها مانند غلات صبحانه، مخمرهای مغذی و برخی شیرهای گیاهی ممکن است با ویتامین B12 غنی شوند. این ویتامین به عنوان مکمل و به عنوان یک داروی تجویزی نیز یافت می شود. ویتامین  B12موجو در غذا، بصورت فرم متصل به پروتئین است. برای اینکه بدن بتواند آن را جذب کند باید از پروتئین آزاد شود.

وقتی که بدن غذا را هضم می کند، آنزیم های موجود در دستگاه گوارش، ویتامین B12 را از این پروتئین ها جدا می کنند. سپس ویتامین B12 آزاد شده با پروتئینی به نام فاکتور ذاتی که توسط سلول های معده ترشح می شود، ترکیب می شود. ویتامین B12 و فاکتور ذاتی با هم در انتهای روده کوچک جذب می شوند.

چه زمانی باید آزمایش ویتامین B12 انجام دهیم؟

آزمایش ویتامین B12 معمولاً زمانی انجام می شود که علائم کمبود ویتامین B12 مانند کم خونی یا مشکلات سیستم عصبی را دارید. برخی از افراد به دلیل سن یا شرایط سلامتی موجود در معرض خطر بیشتری برای کمبود ویتامین B12 هستند و ممکن است به طور منظم تحت آزمایش ویتامین B12 قرار گیرند.

نحوه انجام آزمایش و اقدامات لازم قبل از آن

قبل از انجام آزمایش ویتامین B12، ناشتا بودن به مدت ۶-۸ ساعت مهم است، به این معنی که باید از خوردن و نوشیدن هر چیزی غیر از آب خودداری کنید. از آنجایی که برخی از داروها می توانند نتایج آزمایش ویتامین B12 را تحت تأثیر قرار دهند، باید از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز به قطع موقت هر یک از داروهایی که به طور معمول مصرف می کنید، هست یا خیر. در طول آزمون در طول آزمایش ویتامین  B12، معمولاً نمونه کوچکی از خون از ورید بازوی شما گرفته می شود.

تفسیر نتایج آزمایش ویتامین B12

همانطور که گفته شد، این آزمایش سطح ویتامین B12 خون را اندازه گیری می کند. سطح طبیعی ویتامین B12 به طور کلی بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ پیکوگرم در میلی لیتر (pg/mL)  است. اگر نتیجه شما بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ pg/mL باشد، نتیجه شما لب مرز محسوب می شود و ممکن است پزشک از شما بخواهد که آزمایش ویتامین B12 را دوباره انجام دهید یا اینکه آزمایشات تکمیلی انجام دهید.

مقادیر کمتر از ۲۰۰ pg/mL نشان دهنده کمبود ویتامین B12 است. کمبود ویتامین B12 ممکن است به دلایل شناخته شده ای مانند رژیم غذایی گیاهخواری، داروها، مشکلات پانکراس، جراحی یا بیماری هایی مربوط به سیستم گوارشی تأثیر می گذارد، باشد. سایر عواملی که باعث کمبود ویتامین B12می شوند، عبارتند از:

1. ناتوانی در تولید فاکتور درونی: فاکتور درونی معمولاً توسط سلول های معده ترشح می شود. ناتوانی در تولید این پروتئین ممکن است به دلیل ضعیف شدن پوشش معده یا یک بیماری خودایمنی ایجاد شود و منجر به کم خونی خطرناک شود.
2. رشد بیش از حد باکتری ها یا آلودگی به کرم ماهی در دستگاه گوارش: در این اختلالات، باکتری ها یا انگل ها ویتامین B12 را مصرف می کنند و مقدار کمتری برای جذب فرد مبتلا باقی می گذارند.
3. کاهش جذب ویتامین B12 به دلیل کاهش اسید معده: کاهش اسید معده می تواند به دلیل افزایش سن، بیماری هایی که باعث کاهش اسید معده می شوند یا استفاده از داروهای کاهش اسید معده باشد.
4. سایر مشکلات خود ایمنی: این مشکلات می تواند شامل بیماری تیروئید یا ویتیلیگو باشد.

مقادیر بالاتر ویتامین B12 کمتر اتفاق می افتد، زیرا ویتامین B12 اضافی معمولاً از طریق ادرار دفع می شود. با این حال، بیماری های کبدی و اختلالات میلوپرولیفراتیو بیماری هایی هستند که بر تولید سلول های خونی تأثیر می گذارند، می توانند باعث افزایش مقدار ویتامین B12 خون شوند.

سطوح بالاتر ویتامین B12 غیر معمول است زیرا ویتامین B12 اضافی معمولاً از طریق ادرار دفع می شود. با این حال، برخی شرایط می توانند باعث افزایش سطح ویتامین B12 شوند، از جمله بیماری های کبدی و اختلالات میلوپرولیفراتیو، که بیماری هایی هستند که بر تولید سلول های خونی تأثیر می گذارند. عواملی که خطر مثبت کاذب کمبود ویتامین B12 را افزایش می دهند عبارتند از:

1. مولتیپل میلوما
2. سرطان برخی از گلبول های سفید خون
3. عفونت
4. HIV
5. بارداری
6. مصرف قرص های ضد بارداری
7. مصرف داروی ضد تشنج

مطالب مرتبط: آزمایش چکاپ ویتامین در منزل

کدام عوامل باعث منفی کاذب می شوند؟

عواملی که باعث منفی کاذب می شوند، عبارتند از:

1. اختلالات خونی مانند لوسمی مزمن میلوژن یا پلی سیتمی ورا
2. بیماری کبدی الکلی
3. سیروز یا هپاتیت
4. بیماری کلیوی
5. استفاده از اکسید نیتروژن
6. اختلالات خود ایمنی

مطالب مرتبط: انجام تست رایگان PCR

کدام عوامل در جواب آزمایش ویتامین B12 اختلال ایجاد می کنند؟

از عواملی که خطر مثبت کاذب کمبود ویتامین B12 را افزایش می دهند می توان به موارد زیر اشاره کرد (مثبت کاذب به این معنی است که به نظر می رسد کمبودی وجود دارد در حالی که واقعاً چنین نیست)

1. مولتیپل میلوما، سرطان برخی از گلبول های سفید خون
2. عفونت HIV
3. بارداری
4. استفاده از قرص های ضد بارداری
5. استفاده از داروی ضد تشنج فنی توئین

از عواملی که خطر منفی کاذب کمبود ویتامین B12 را افزایش می دهند می توان به موارد زیر اشاره کرد: (منفی کاذب به این معنی است که به نظر می رسد کمبودی وجود ندارد در حالی که واقعاً چنین نیست.)

1. اختلالات خونی مانند لوسمی مزمن میلوژن یا پلی سیتمی ورا
2. بیماری کبدی ناشی از مصرف الکل، سیروز یا هپاتیت
3. بیماری کلیوی
4. استفاده از اکسید نیتروژن
5. اختلالات خود ایمنی
6. اختلالات ژنتیکی نادر

نکته :تست فولات ازمایش تکمیلی است که همراه با تست ویتامین B12 انجام می شوند، چرا که کمبود ویتامین B12 و فولات می تواند باعث کم خونی مگالوبلاستیک شود. هنگامی که علائم کم خونی مگالوبلاستیک در آزمایشات دیگر مانند آزمایش شمارش خون یا آزمایش اسمیر خون مشاهده می شود، معمولاً آزمایش ویتامین B12 و فولات با هم تجویز می شود.

برخی از افراد به طور همزمان کمبود ویتامین B12 و فولات دارند، در حالی که برخی دیگر سطح پایینی از یکی از انها را دارند. برخی از عوامل خطر که احتمال کمبود ویتامین B12 را افزایش می دهند، احتمال کمبود فولات را نیز افزایش می دهند.

کلام اخر

کمبود ویتامین B12 و فولات می تواند باعث کم خونی مگالوبلاستیک شود. هنگامی که علائم کم خونی مگالوبلاستیک در آزمایشات دیگر مانند آزمایش شمارش خون یا آزمایش اسمیر خون مشاهده می شود، معمولاً آزمایش ویتامین B12 و فولات با هم تجویز می شود.

برخی از افراد به طور همزمان کمبود ویتامین B12 و فولات دارند، در حالی که برخی دیگر فقط سطح پایینی از یکی از انها را دارند. برخی از عوامل خطر که احتمال کمبود ویتامین B12 را افزایش می دهند، احتمال کمبود فولات را نیز افزایش می دهند.